آسیب شناسی استعدادیابی تحصیلی در ایران(مروری ساختارمند بر ادبیات انجام شده در سه دهه اخیر)
Publish Year: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 416
This Paper With 30 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JRESE-12-39_001
تاریخ نمایه سازی: 15 دی 1401
Abstract:
هدف: استعدادیابی تحصیلی، همواره بهعنوان یک چالش و دغدغه جدی برای کنشگران آموزشی مطرح بوده و هست. گسترش و تخصصیتر شدن مشاغل و خلق دانشهای جدید، ضرورت شناسایی استعدادهای تخصصی بهعنوان یکی از مهمترین زمینه های اثرگذار در موفقیت تحصیلی و شغلی را دوچندان کرده است. بهرغم اهمیت موضوع و انجام پژوهشهای متعدد برای کمک به تشخیص و ارزیابی روا و معتبر از استعدادهای تحصیلی و شغلی، تاکنون یک مرور اسنادی یا بررسی آسیب شناسانه میدانی در مورد آن در کشور ایران شکل نگرفته است. در این مقاله، تلاش شد با مرور نظاممند اسناد مرتبط با استعدادیابی تحصیلی در ایران از سال ۱۳۷۰ تا ۱۳۹۹، بهطور عمیق به آسیب شناسی مفهومی و اجرایی در حوزه استعدادیابی تحصیلی پرداخته شود.روش پژوهش: با استفاده از مرور نظاممند، کلمات کلیدی شامل استعدیابی، استعدادیابی تحصیلی، آسیبشناسی استعدادیابی، روشهای استعدادیابی تحصیلی، نقاط قوت و ضعف استعدادیابی تحصیلی انتخاب گردید و بدون درنظرگرفتن محدودیت زمانی در پایگاههای داده هایGoogle scholar ، SID، Magiran، Noormags، Civilica و Irandoc جستجو انجام شد، که در نتیجه آن، تعداد ۸۱۷ سند بازیابی و سپس بااستفادهاز فهرست وارسی ارزیابی پریزما (PRISMA)، ۳۲ سند برای بررسی و تحلیل انتخاب شدند. تحلیل داده ها بااستفادهاز روش اولزاید (Altheide) انجام گردید.یافته ها: کمتر از پنج درصد از مطالعات استعدادیابی در ایران به استعدادیابی تحصیلی پرداختند، و در این پژوهشها تعریفی از استعداد تحصیلی و یا استعدادیابی تحصیلی ارائه نشدهاست. بیشتر مطالعات، استعداد تحصیلی را با مفاهیمی همچون هوش (۱۸%)، خلاقیت (۶%)، استعداد عمومی (۵/۵%)، پیشرفت تحصیلی (۵/۵%)، رغبت، نگرش و علاقه (۱۲%) و یا استعداد برتر (۱۲%)، مترادف یا یکسان درنظرگرفتند؛ ابزارهای بهکار رفته برای سنجش استعداد تحصیلی شامل پرسشنامه محققساخته براساس طیف لیکرت (۲۸%)، آزمونهای پیشرفت تحصیلی (۵/۱۰%)، هوش گاردنر (۵/۱۰%)، رغبتسنج هالند (۵/۱۰%)، آزمونهای استعداد عمومی (۵%)، استفاده از نمرات دروس (۵%)، آزمون وودکاک- جانسون (۵%) و یا آزمونهای ترکیبی از چند آزمون روانشناختی (۵/۱۰%)، بودهاست. مطالعات در این زمینه بیشتر با هدف بررسی عوامل موثر (عوامل مرتبط) بر استعداد تحصیلی (۲۸%)، طراحی مرکز استعدادیابی کودکان (۲۲%)، بررسی ویژگیهای روانسنجی و هنجاریابی آزمون استعدادیابی (۱۶%)، ساخت و هنجاریابی ابزار برای سنجش استعداد تحصیلی (۹%)، استعدادیابی تحصیلی بااستفادهاز سیستمهای فازی (۹%)، مقایسه استعداد تحصیلی گروههای مختلف (۷%) و یا شناسایی مولفهها و شاخصهای مهم در استعداد تحصیلی (۹%)، انجامشدند.نتیجه گیری: عدمتوازن جدی در زمینه مطالعه انواع مختلف استعداد وجود دارد، بهطوریکه بیشتر مطالعات به موضوع استعدادیابی ورزشی پرداختند و استعداد تحصیلی مغفول ماندهاست. ازجمله چالشهای مطرح در زمینه استعدادیابی تحصیلی در ایران می توان به نبود مرکز و مرجع رسمی معتبر به منظور الف) ارائه تعریف و رهیافت های روشن و واحد از استعداد تحصیلی و استعدادیابی تحصیلی، ب) هدایت فرایند آزمون سازی، استانداردسازی آزمونهای روانشناختی و آموزشی؛ ج) هدایت و نظارت بر فرایند استعدادیابی تحصیلی، ج) بررسی اعتبار آزمونهای بهکار گرفتهشده در استعدادیابی تحصیلی در کشور، د) اعتبارسنجی مراکز فعال در حوزه استعدادیابی؛ بدفهمی ها و کژکارکردهایی نظیر الف) مترداف فرض نمودن استعداد، هوش، خلاقیت، رغبت، نگرش و پیشرفت تحصیلی با استعداد تحصیلی، ب) استفاده از آزمونهای هوش و خلاقیت بهجای آزمونهای استعداد تحصیلی، ج) استفاده نادرست و عدم هنجاریابی و استانداردسازی آزمونهای استعدادیابی تحصیلی ترجمهشده، و نپرداختن به نیازهایی نظیر الف) تهیه و تدوین آزمون های بومی در حوزه استعدادیابی تحصیلی، ب) ارائه تعریف روشن و واحد از استعداد تحصیلی و استعدادیابی تحصیلی در متون تخصصی و دانشگاهی، هدایت آموزش رسمی ایران مبتنی بر استعدادیابی تحصیلی، تدوین پروتکل مشخص، عینی و قانونمند درباره ویژگیهای یک مرکز استعدادیابی تحصیلی و استعدادیابی کودک اشاره کرد. باتوجه به اهمیت راهبردی استعدادیابی تحصیلی و وجود خلاها، بدفهمی ها و کژکارکردی های فراوان و مخاطره آمیز در مسئله تشخیص و پرورش استعدادهای تحصیلی و نخبه پروری، پیچیده شدن مشاغل و فعالیت ها در عصر دیجیتال، توجه و اقدام فوری متولیان کلان در نظام آموزشی و تربیتی کشور و سرمایه گذاری وسیع در این حوزه، ضرورتی انکارناپذیر بوده و ادامه روند معیوب موجود، می تواند تبعات گسترده تری را به جامعه تحمیل نموده و زمینه شکاف و گسست راهبردی از توسعه جهانی و عقب گرد از اهداف کلان توسعه کشور را رقم زند.
Keywords:
Authors
محمود زیوری رحمان
دکتری سنجش و اندازه گیری، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
کیوان صالحی
استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
ابراهیم خدایی
دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
علی مقدم زاده
استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
رضوان حکیم زاده
دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :