ارزیابی سازگاری و پایداری عملکرد دانه لاین های گندم نان در آزمایشات یکنواخت سراسری اقلیم سرد و معتدل سرد تحت شرایط دیم در ارومیه

بمنظور شناسائی لاین های برتر گندم که دارای پایداری و سازگاری عملکرد بالایی هستند این آزمایش با ۲۱ لاین امیدبخش گندم به همراه سه رقم تجاری باران، صدرا و هشترود بعنوان شاهد درقالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در ۴ تکرار و به مدت سه سال زراعی (۱۳۹۶-۹۹) در شرایط دیم در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم ارومیه مورد بررسی قرار گرفت . در تجزیه واریانس ساده و مرکب دادههای عملکرد علاوه بر اثر ژنوتیپ ، اثرات متقابل ژنوتیپ در سال نیز در سطح ۱ % معنی دار بود. واکنش ژنوتیپ های مورد ارزیابی به تغییرات محیطی (سالها) بطور معنی داری متفاوت بود. بطوریکه مقایسات میانگین سالها نشانگر وضعیت بهتر بترتیب برای سال اول، دوم و سوم با میانگین عملکرد ۲۹۳۱، ۲۰۷۰ و ۱۱۸۷ کیلوگرم در هکتار بودند. با توجه به معنی دار بودن ژنوتیپها مقایسه میانگین لاینها نشانگر برتری عملکرد لاین های شماره ۹ و ۲۰ به ترتیب با متوسط عملکرد ۲۳۹۵ و ۲۳۷۸ کیلوگرم در هکتار با اختلافی معنی دار عملکرد بیشتری را نسبت به ارقام شاهد و دیگر ژنوتیپ ها تولید نمودند. نتیجه تجزیه سازگاری و پایداری عملکرد دانه نشانگر پایداری بالای لاینهای میانگین رتبه بندی در نهایت منجر به انتخاب لاینهای برتر و سازگار لاینهای ۵، ۹، ۱۶، ۲۰، ۲۲ و ۲۴ بترتیب با میانگین عملکردهای ۲۰۳۲، ۲۳۹۶، ۲۱۷۲، ۲۳۷۸، ۲۱۴۰ و ۲۱۶۶ کیلوگرم در هکتار را دارا بودند. این لاینها دارای کمترین اثرمتقابل محیطی و جزء پایدارترین ژنوتیپ ها بود. این لاینها علاوه بر پایداری بالا نسبت به شاهدها از عملکرد بالایی هم برخوردار بودند.

Keywords:

گندم , سازگاری , پایداری عملکرد , دیم سردسیری , تنش خشکی