بررسی هنردراسلام(باتکیه برآراء واندیشه های شیخ شهاب الدین سهروردی)

معنا و مفهوم واژه "هنر" به گونه ای که در عصر حاضر با آن آشنایی داریم با معنای آن در گذشته متفاوت است و این تفاوتها ناشی از نگرش های حاکم بر هر دوره زمانی و همچنین پیش فرض های آن بوده است .در مشرق زمین هنر بر "سانتیما نتالیسم" یعنی بر احساسات زودگذر استوار نیست ؛ بلکه بر مثال خدایان کار کردن است که منظور از خدایان ، موجودات مجرد و آسمانی هستند .از نظر هنرمندان اسلام ، هنر عبارت از "ساخت و پرداخت اشیاء بر وفق طبیعتشان که خود حاوی زیبایی بالقوه است ، زیرا زیبایی از خداوند نشات می گیرد و هنرمند باید بدین بسنده کند .می توان از زوایای گوناگون هنر را تقسیم بندی کرد ؛ از جمله اینکه هنر را بر اساس ماهیت و چگونگی در نظر بگیریم به هنر مقدس و غیر آن ، و اگر بر اساس مبدا ملاحظه کنیم ، به هنر معنوی ، توحیدی و هنر مادی گرایانه قابل تقسیم است . مضافا اینکه اگر مقوله هنر را از جهت غایت و هدف بنگریم ، هنر متعالی و سعادت بخش و هنری که تعالی انسان را تضمین نمی کند ، قابل ملاحظه است. در برتری هنر و اثر هنری نیز با توجه به تفاوت در نگرش ها ، وجوه اختلاف مشاهده می شود . برخی برتری هنری را در برتری فنی و تسلط بر عناصر یک شکل هنری می دانند ؛ برخی دیگر هنر برتر و والا را هنری می دانند که در انسان ، احساس عظمت یا قدرت به وجود می آورد .با استناد به فحوای کلام فلاسفه و اندیشمندان اسلامی می توان گونه های مختلف هنر را استنباط کرد که از جهت مبدا ، غایت و ماهیت به هم نزدیک اند .به عنوان نمونه با تعمق در آثار سهروردی می توان به گونه هنری که در جهت زیبایی ( زیبایی واقعی و استعلائی ) گام بر می دارد پی ببریم به طوری که می توان ان را "هنر ارزشی" نام نهاد و دیگری ، هنری که از این ویژگی بی بهره است و در مسیر تعالی و تکامل انسان حرکت نمی کند و می توان آن را "هنر غیر ارزشی" نامید. همچنین می توان ویژگی هایی همچون رسا بودن ، جاودانگی ، جهانی بودن ، خلاق بودن ، عقلانیت ، زیبایی و معرفت و مشکک بودن را در آثار و نظریاتفلاسفه مسلمان یافت. علی ایحال تعالی هنر در مکاتب الهی و به ویژه از منظر اندیشمندان اسلامی باید دارایشاخصه هایی باشد که هم باعث تکامل انسان شود ، و هم ویژگی های خداوند را در آنها متجلی کند .

Keywords:

هنر , فلسفه هنر , نور , ظلمت , زیبایی , تخیل , اسلام