بررسی و تحلیل محتوای کتاب شیمی پایه یازدهم تجربی چاپ۱۴۰۲

تجزیه و تحلیل محتوای کتاب های درسی یکی از روش های سودمند در تعیین میزان اثربخشی برنامه درسی مدون می باشد و به برنامه ریزان کمک می کند دریابند محتوای ارایه شده تا چه اندازه دانش آموزان را به چالش کشیده و در فعالیت های یاددهی و یادگیری درگیر می کند. در این میان تکنیک ویلیام رومی، روشی متداول در بررسی کتاب های درسی علوم است. هدف این پژوهش، تحلیل محتوای کتاب شیمی پایه یازدهم تجربی چاپ ۱۴۰۲ با آخرین تغییرات صورت گرفته در آن است. جهت بررسی از روش تکنیکی تحلیل محتوا، یا روش ویلیام رومی استفاده شده است. جامعه آماری تمامی کتاب های درسی دوره متوسطه بوده وبه عنوان نمونه کتاب شیمی پایه یازدهم تجربی انتخاب شده است. همانطور که ملاحظه گردید نتایج حاصل از تحلیل متن کتاب نشان داد با توجه به عدد((۰.۱۵۹ که ازمحاسبه شاخص درگیری یادگیرنده متن کتاب به دست آمده؛ این عدد در محدوده بین((۰.۴ − ۱.۵ نیست و درچنین محتوایی، فراگیران به توانایی های تفکر، مشاهده و تحلیل گری، دقت، پویایی وانگیزه یادگیری دست نمی یابند و قدرت پژوهندگی و حل مسئله را کسب نخواهند کرد. از سویی نتایج حاصل از شکل ها و منحنی ها با توجه به عدد((۰.۴۴۲ که از محاسبه شاخص درگیری یادگیرنده در متن کتاب به دست آمده است، بیان می کند این عدد بیشتر از (۰.۴) بوده و بنابراین کتاب توانایی فکرکردن را در فراگیران افزایش می دهد. همچنین نتایج حاصل از فعالیت های پیشنهادی کتاب با توجه به عدد((۰.۶ که از محاسبه شاخص درگیری یادگیرنده درفعالیت های پیشنهادی کتاب به دست آمده و از (۱.۵) کمتر است؛ بیانگر این است که فعالیت های کتاب توانایی فکر کردن در فراگیران را افزایش می دهد و دانش آموزان را با فعالیت های مناسب درگیر می کند و از دانش آموزان انتظار ندارد به طور مرتب و مداوم به تجزیه و تحلیل بپردازند بدون آنکه اطلاعات کافی به فراگیر داده باشد یا به شرایط فراگیر توجهی کرده باشد. از طرفی نتایج حاصل از پرسش های متن کتاب با توجه به عدد (۱.۳) که از محاسبه شاخص درگیری یادگیرنده، درپرسش های متن کتاب به دست آمده؛ در محدوده بین((۰.۴ − ۱.۵ قرار دارد، بنابراین در چنین محتوایی، فراگیران به توانایی های تفکر، مشاهده وتحلیل گری، دقت، پویایی وانگیزه یادگیری دست می یابند وقدرت پژوهندگی وحل مسئله را کسب خواهندکرد. با توجه به نتایج، پژوهشگر چهار مولفه از مراحل تحلیل محتوای ویلیام رومی را مورد بررسی قرار داده و مشخص است اگرمحتوای کتاب را ۴۴ در نظر بگیریم، ۳۴ محتوای کتاب (شکل ها، فعالیت ها و پرسش های متن) فعال بوده و، ۱۴ محتوای کتاب (متن) غیرفعال بوده است.

Keywords:

تحلیل محتوا , کتاب شیمی پایه یازدهم تجربی , روش ویلیام رومی