مطالعه ای بر جایگاه اقتصاد آموزشی در آموزش و پرورش ایران

اقتصاد آموزش و پرورش شاخه ای از علم اقتصاد میباشد که به بررسی کاربرد صحیح منابع در آموزش و پرورش میپردازد. این شاخه از علم اقتصاد میتواند کمک کند که اهداف آموزشی با اقتصادی ترین شکل ممکن تحقق پیدا کنند. آموزش و پرورش یکی از نهادهای تاثیرگذار بر پیشرفت و توسعه اقتصادی کشور میباشد. زیرااساسا۰ شکل گیری و میزان کیفیت نیروی انسانی در هر کشور، تحتتاثیر نظام آموزش و پرورش آن میباشد؛ بنابراین لازم است که هزینه های لازم برای توسعه آموزش و پرورش کشور در نظر گرفته شود. سابقه توجه به آموزش در ادبیات اقتصادی به دوران قبل از آدام اسمیت بر می گردد، هر چند که اقتصاد آموزش به عنوان شاخه ای مستقل از اوایل دهه ۱۹۶۰ وارد جریان اصلی علم اقتصاد شد. از آن زمان تاکنون دامنه موضوعات تحت بررسی اقتصاد آموزش تنوع و گستردگی بسیاری یافته است. آموزش و پرورش باعث تغییر ارزش ها و طرز تلقی های افراد می شود و این خود تاثیر مستقیمی به وضعیت اقتصادی دارد. آموزش و پرورش سبب گسترش ظرفیت تولیدی و همچنین رشد اقتصادی جامعه موجب افزایش درآمد و توزیع عادلانه ثروت می گردد و همچنین نقش موثری در تشکیل سرمایه انسانی خواهد داشت . هزینه های آموزشی را باید نوعی سرمایه گذاری به حساب آورد که به قول شولتز و بکر از مفهوم سرمایه انسانی از آن نام برده اند.اصولا این واقعیت را نباید نادیده گرفت که هزینه های آموزشی در تمام کشورهای جهان به شدت افزایش یافته به طوری که متوسط حدود ۶ درصد از درآمد ملی ناخالص جهان صرف تعلیم و تربیت رسمی می شود، این رقم در کشورهای پیشرفته صنعتی حدود ۷ درصدو در کشورهای در حال توسعه حدود ۵ درصد است. توجه به روشهای مناسب تعلیم و تربیت و یادگیری از مباحث اساسی علوم تعلیم و تربیت هستند. علم اقتصاد نیز ، به مفهوم عام آن ، به علم تخصیص منابع محدود بین خواسته های نامحدود معروف است، که از دو منظر قابل بررسی است . نخست اینکه آموزش ، به صورت تولید دانش از طریق تحقیقات انجام شده در مراکز آموزشی ، نقش زیادی در موفقیت اقتصادی افراد ، بنگاه ها و کشور ایفا می کند و در ادبیات اقتصاد آموزش با عنوان کارائی خارجی آموزش یاد می شود و دوم اینکه منابع موجود برای تحقق اهداف آموزشی محدود است و به کار بردن ابزار و روشهای تحلیل اقتصادی در این راستا اهمیت دارد. سرمایه گذاری در آموزش و پرورش و تربیت نیروی انسانی یک سرمایه گذاری بلند مدت محسوب میشود؛ زیرا تا زمان بهره برداری، مدت زمان زیادی لازم است. در هر صورت سرمایه گذاری در آموزش و پرورش از جنبه های زیادی سود آور است. از نظر اقتصادی، زمانی که آموزش و پرورش پس از طی یک دوره ی طولانی آموزشی یک صنعت کار یا یک مخترع عالی تحویل جامعه می دهد، تمامی هزینه های صورت گرفته به منظور تربیت نیروی انسانی جبران می شود. در واقع، نوآوری موجب توسعه ی اقتصادی می شود. هرچه نوآوری ها بیشتر باشد، آهنگ رشد اقتصادی جامعه بیشتر می شود. هرچه رشد اقتصادی بیشتر شود، منابع و امکانات بیشتری به نظام آموزشی و مدارس تخصیص می یابد و باز این منابع در جهت تربیت نیروی انسانی کارآمد به کار گرفته خواهند شد و این چرخه به همین صورت ادامه می یابد. لذا تقویت و ترویج فرهنگ و روحیه ی پژوهشی در میان افراد جامعه خصوصا جوانان موجبات کشفیات علمی را در زمینه های صنعتی، پزشکی، آموزشی و ... بیش از پیش فراهم می آوردو در نهایت به رشد اقتصادی می انجامد.

Keywords:

سرمایه گذاری , آموزش و پرورش , تربیت نیروی انسانی , توسعه ی اقتصادی , روحیه ی پژوهشی.