ارزیابی خشکسالی با استفاده از شاخص های GRI و SDI در محدوده ی مطالعاتی زرند

یکی از نتایج مصرف بی رویه ی بشر از منابع آبی و عدم بارندگی و تغذیه ی سفره های زیرزمینی، وقوع خشکسالی می باشد. خشکسالی، ویژگی طبیعی و برگشت پذیر اقلیم است که به عنوان یک مخاطره ی طبیعی مخرب و زیان آور منجر به اثرات منفی بر جامعه، اقتصاد و محیط زیست می شود. با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش اقدام به ارزیابی خشکسالی با استفاده از شاخص های GRI و SDI در محدوده ی مطالعاتی زرند واقع در شمال استان کرمان نموده است. به این منظور، از داده های ۵۵ چاه مشاهده ای و آمار ایستگاه هیدرومتری در یک دوره ی آماری ۱۷ ساله (۱۳۸۱-۱۳۹۸) استفاده شد. ارزیابی خشکسالی آب زیرزمینی، بر اساس رابطه ی شاخص GRI، در محیط برنامه ی MATLAB، انجام شد و مقادیر و فراوانی طبقات این شاخص محاسبه گردید. با استفاده از شاخص SDI، ارزیابی دوره های ترسالی و خشکسالی آب سطحی انجام شد و همبستگی میان این دو شاخص نیز بررسی و مقایسه گردید. مقادیر شاخص GRI نشان داد خشکسالی های ممتد از سال آبی ۸۹-۱۳۸۸ در این محدوده شروع شده است؛ به طوری که تا انتهای دوره ی مطالعاتی (۱۳۹۷-۱۳۹۸)، خشکسالی تداوم داشته و خشکسالی نرمال با ۶۷/۵۸ درصد، از بالاترین فراوانی برخوردار بوده است. شاخص های GRI و SDI، ۱۰۸ و ۱۲۳ ماه تداوم خشکسالی را نشان داند. بنابراین این محدوده با دارا بودن شدت و تداوم بالای خشکسالی، دارای شرایط بحرانی خشکسالی طی ۱۷ سال مورد مطالعه بوده است. مقادیر ضریب همبستگی میان دو شاخص، بیانگر تاثیر مستقیم خشکسالی بر منابع آب زیرزمینی می باشد. ضروری است برنامه ریزان نسبت به مدیریت مصرف بهینه ی منابع آب، با تاکید بر شرایط غیرقابل انکار خشکسالی و تداوم آن، اقدام نمایند.

Keywords:

آب زیرزمینی , خشکسالی , زرند , GRI , SDI.