تحمل به یخبندان ژنوتیپ های امید بخش گندم به روش یخبندان طوقه (Crown freezing)

استفاده از ژنوتیپ های متحمل به تنشهای محیطی یکی از راهکارهای اجرایی سیستم کشاورزی پایدار می باشد. از آنجایی که زمستان مناسب برای بررسی و انتخاب ژنوتیپ های مقاوم به سرما و یخبندان از هر ۱۰ سال فقط یکبار احتمال وقوع دارد، بنابراین اتکاء به روشهای آزمایشگاهی توام با یادداشت برداریهای مزرعه ای ، راهی مناسب برای انتخاب مواد جهت تحمل به سرما و یخبندان است. این بررسی در همین راستا در سال ۸۱-۱۳۸۰ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق مشهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار انجام شد. ۲۰ تیمار موجود، ژنوتیپ های امید بخش آزمایش یکنواخت سراسری گندم مناطق سرد بودند که از بین آنها ژنوتیپ هایی جهت مناطق سرد کشور معرفی خواهند شد .با استفاده از روش یخبندان طوقه ژنوتیپ های مورد بررسی تا ۲۰– درجه سانتی گراد در شرایط کنترل شده، مورد تیمار قرار گرفتند، وپس از آن درصد بقاء پس از یخبندان محاسبه شد. نتایج نشان داد که ژنوتیپ شماره ۹ بالاترین درصد بقاء پس از یخبندان (۳۳/۹۸%) و ژنوتیپ شماره ۷ کمترین درصد بقاء پس از یخبندان (۶۷/۶۶%) را دارا بودند. ژنوتیپ شماره ۹ کمترین میزان رطوبت طوقه و ژنوتیپ شماره ۷ دارای میزان رطوبت طوقه غیرمعنی دار با ژنوتیپ های برتر از نظر این صفت بودند. همبستگی بسیار قوی و منفی (۷۰۱/۰- = r) بین درصد بقاء پس از یخبندان و میزان رطوبت طوقه وجود داشت. از دیگر صفاتی که رابطه معنی دار با درصد بقاء پس از یخبندان داشت، مرحله رشد آغازه های سنبله (۶۱۹/۰- = r) بود. همبستگی معنی داری بین درصد بقاء پس از یخبندان و تعداد روز تا ظهور سنبله (۲۰۷/۰- = r) و تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک (۲۰۸/۰- = r) وجود نداشت. درصد بقاء پس از یخبندان با میانگین یادداشت برداری های مزرعه ای تحمل به سرما در ۵ ایستگاه منطقه سرد کشور، رابطه مثبت و معنی داری (۴۱۶/۰- = r) داشت، بنابراین می توان نتیجه گرفت که روش یخبندان طوقه و متعاقب آن محاسبه درصد بقاء پس از یخبندان روشی مطمئن برای برآورد تحمل به سرما و یخبندان ژنوتیپ های گندم در شرایط طبیعی می باشد.