دیپلماسی انرژی ایران در حوزه منطقه ای: (۲۰۰۳-۲۰۲۳)

تحولات قرن اخیر در غرب آسیا (با تمرکز بر خلیج فارس)، اگر در بستر اقتصاد سیاسی منطقه ای مورد مطالعه و قرار گیرد، ضرورتا هرگونه پژوهش را به سمت موضوع انرژی که عنصر کانونی اقتصاد سیاسی منطقه است، رهنمون خواهد کرد. انرژی برای کشورهای این منطقه، بسیار حائز اهمیت است در نتیجه، این واقعیت اوضاع غرب آسیا و خلیج فارس است که بازیگران آن، فرهنگ اقتصاد سیاسی خاص خود را بر منطق انرژی و دیگر مولفه های آن بنا کنند. یکی از این مولفه های کلیدی دیپلماسی انرژی است، که شاید بتوان آن را از مهم ترین و در عین حال پیچیده ترین حوزه های دیپلماتیک در روابط بازیگران منطقه ای، خصوصا دو غول انرژی منطقه، یعنی ایران و عربستان و دیگر بازیگران مهم چون کشورهای حاشیه ی جنوبی خلیج فارس به حساب آورد. از همین منظر، مقاله ی حاضر در تلاش است تا به مطالعه پیرامون این سوال بپردازد که «تحولات دیپلماسی انرژی جمهوری اسلامی ایران در بستر اقتصاد سیاسی منطقه ای از ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۳، از چه الگویی از رفتار سیاست خارجی پیروی نموده است؟» نتایج و یافته های تحقیق نشان می دهد که الگوهای کلیدی روابط ایران با غرب آسیا از دو مولفه های کلیدی تعامل ناچیز و تقابل شدید و حداکثری در حوزه ی دیپلماسی انرژی و در بستر اقتصاد سیاسی منطقه ای در طول سال های ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۳ پیروی نموده است، ولی در سال اخیر یعنی سال ۲۰۲۳ مجددا به سمت تعامل، بخصوص با کشور عربستان گام برداشته است.

Keywords:

اوپک , ژئوپلیتیک انرژی , نفت , گاز , غرب آسیا , دیپلماسی انرژی