خشکیدگی توده های خالص بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) در جنگل های زاگرس جنوبی، منطقه کوهمره سرخی استان فارس

بیش از یک دهه است که جنگل های زاگرس با پدیده خشکیدگی روبه رو شده و آثار این بحران در مناطق مختلف نمایان است. با هدف بررسی وضعیت خشکیدگی درختان بلوط ایرانی در منطقه کوهمره استان فارس چهار قطعه نمونه دائمی شامل دو قطعه نمونه دارای درختان متاثر از خشکیدگی در جهت های جنوبی و شمالی و دو قطعه نمونه شاهد (سالم) متناظر با مساحت شناور انتخاب شد، به طوری که ۱۰۰ اصله درخت بلوط در آنها قرار بگیرد. شدت خشکیدگی به پنج طبقه شامل درختان سالم، دارای خشکیدگی سرشاخه، خشکیدگی تاج کمتر از ۵۰ درصد، خشکیدگی تاج بیشتر از ۵۰ درصد و درختان کاملا خشکیده گروه بندی شد و وضعیت خشکیدگی درختان براساس آن ثبت شد. سایر مشخصه های درختان از جمله مبدا (تک پایه یا شاخه زاد)، تعداد جست، قطر در ارتفاع نیم متری، قطر تاج، ارتفاع درخت و همچنین سطح و زیتوده برگ درختان نیز اندازه گیری شد. همچنین رطوبت خاک اندازه گیری شد. براساس نتایج، درصد خشکیدگی بیشتر از ۵۰ درصد تاج در قطعه نمونه های تحت خشکیدگی ۱۱ درصد بود. بیشترین درصد فراوانی درختان با خشکیدگی متوسط تا شدید متعلق به طبقات قطری و ارتفاعی میانی است و از الگوی زنگوله ای تبعیت می کند. به علاوه، درصد رطوبت خاک در قطعات نمونه شاهد نسبت به قطعات خشکیدگی بیشتر بود. میانگین سطح برگ و زیتوده برگ در قطعه نمونه های شاهد نسبت به خشکیده در هر دو دامنه بیشتر بود. به طور کلی، بین دامنه شمالی و جنوبی از نظر شدت خشکیدگی تفاوت معنی داری دیده نشد، اما به نظر می رسد عامل رطوبت در ریزوسفر ریشه نقش مهم و کلیدی در شیوع خشکیدگی درختان بلوط دارد.

Keywords:

خشکیدگی , رطوبت خاک , زاگرس جنوبی , شاخه زاد