شبیه سازی پویایی روند بیابان زایی مبتنی بر تفکر سیستمی؛ مروری بر اصول و ساختار

Publish Year: 1402
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: Persian
View: 157

This Paper With 15 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

STINP03_025

تاریخ نمایه سازی: 12 دی 1402

Abstract:

بیابان یک اکوسیستم پیچیده و بیابان زایی یک فرآیند پویا، همراه با تهدید و خطر جدی برای محیط زیست و انسان است. شبیه سازی سیستم های محیطی مبتنی بر فرآیند دو نظام طبیعی و انسانی، درک و شناخت عملکردی اکوسیستم ها را فراهم می سازد. پویایی سیستم (System Dynamic) به عنوان شاخه ای از تفکر سیستمی است که به ارائه مدل مفهومی و شبیه سازی آن بر مبنای این تفکر، برای بررسی و مطالعه رفتار سیستم های پیچیده همچون بیابان زایی و تخریب سرزمین می پردازد. مدل سازی دینامیک بیابان زایی به عنوان تابعی از عوامل طبیعی همچون اقلیم، زمین شناسی، خاک و فعالیت های انسانی مانند؛ افرایش جمعیت، تغییر کاربری اراضی، توسعه اراضی شهری، کشاورزی و دامداری برای پیش بینی خطر بیابان زایی و حمایت از سیاست گذاری احیاء اراضی تخریب شده لازم و ضروری است. پژوهش حاضر با رویکردی اکتشافی- مروری و با هدف شناسایی عوامل اصلی تاثیرگذار در گسترش بیابان زایی با استفاده از رویکردهای مفهومی DPSIR و معرفی روشی مناسب برای مدل سازی دینامیک تغییرات بیابان زایی بر اساس مدل سازی فضایی و مدل دینامیک سیستم فضایی (Spatial System Dynamic) همراه با نمودارهای علی-حلقوی ارائه شده است. در این پژوهش برای نمونه، نمودار علی-حلقوی دو زیر مجموعه از عوامل موثر در گسترش بیابان زایی مانند؛ افزایش چرای دام و تغییر کاربری اراضی بر تخریب پوشش گیاهی و فرسایش خاک مورد بحث قرار گرفته است. امید است روش ارائه شده، امکان تغییر رویکرد مدیریت اراضی طبیعی مبتنی بر مدیریت ریسک را توسعه داده و توجه برنامه ریزان محیطی را در مدل سازی تغییرات و کاهش خسارت ناشی از آنها فراهم سازد.

Authors

مرتضی اکبری

دانشیار، گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

محبوبه سربازی

دکترا، بیابان زدایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

علی سیبویه

دکترا، مدیریت صنعتی، عضو گروه پژوهشی تفکر سیستمی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

سمیه فدایی

دانشجوی دکتری مدیریت صنعتی، گروه مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران