تدوین الگوی کشت سازگار با محیط زیست با رویکرد برنامه ریزی چندهدفه در شهرستان ساری
Publish place: Agricultural Economics Research، Vol: 15، Issue: 1
Publish Year: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 59
This Paper With 18 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JAE-15-1_006
تاریخ نمایه سازی: 18 بهمن 1402
Abstract:
مقدمه و هدف: به دلیل اثرات سوء فعالیتهای تولیدی بخش کشاورزی بر محیطزیست به ویژه آلودگی آب وخاک، یکی از مهم ترین تصمیمات در بخش کشاورزی تخصیص بهینه منابع است. این تصمیم باید به نحوی باشد که ضمن حداکثر سازی سود زارعین، اثرات زیست محیطی کمتری را نیز در پی داشته باشد. این عمل اغلب از طریق تعیین الگوی بهینه کشت صورت میگیرد. در این تحقیق با کمی سازی اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی، الگوی کشت سازگار با منابع کشاورزی با استفاده از مدل برنامه ریزی چندهدفه ارایه شد. مواد و روشها: اثرات اجتماعی محصولات مختلف زراعی با استفاده از شاخصهایی همبستگی اجتماعی، امنیت اجتماعی، مشارکت و کیفیت زندگی از طریق مصاحبه با زارعین محاسبه شد. اثرات زیست محیطی و کارایی اقتصادی سیستم کشت نیز به ترتیب از طریق مفهوم ارزیابی چرخه حیات (LCA) و بازده ناخالص در هر هکتار ارزیابی شد. در ادامه با محاسبه شاخصهای اقتصادی-اجتماعی و زیست محیطی، الگوی کشت بهینه با توسعه یک تابع چندهدفه مبتنی بر حداکثر کردن سود، کاهش مصرف آب و کود، کاهش آثار منفی زیست محیطی تولید و بهبود شاخص های اجتماعی تدوین شد. به منظور حل مدل برنامه ریزی چندهدفه از روش معیارهای وزنی استفاده شد. اطلاعات موردنیاز در این مطالعه شامل اطلاعات الگوی تولید، مصرف نهادهها، قیمت و عملکرد محصولات عمده زراعی شهرستان ساری بود. یافته ها: نتایج نشان داد که با ملاحظه شاخصهای اجتماعی، کمترین توجه کشاورزان مربوط به ذرت و پیاز بوده و پنج محصول اولویت دار ازنظر آن ها به ترتیب گندم، پنبه، عدس، برنج و کلزا شناسایی شدند. نتایج LCA نیز نشان داد کشت محصولاتی نظیر تنباکو، کلزا و ذرت در این شهرستان بیشترین اثرات منفی زیست محیطی را داشتند. در الگوی کشت بهینه با تلفیق اهداف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی، یونجه، پنبه و ذرت از الگوی کشت منطقه خارج و سطح زیر کشت خیار، شبدر افزایش یافت. همچنین، تمامی محصولات گروه غلات با کاهش سطح زیر کشت روبرو بوده و در این بین تغییرات سطح زیر کشت جو بیش از گندم و شلتوک پیش بینی شد. مجموع سطح زیر کشت با کاهش ۱۵ درصدی همراه بوده به گونه ای که میتواند به صرفه جویی ۹۱/۱۲ درصدی مصرف آب و ۴۶/۱۴ درصد مصرف کود کمک نماید. علاوه بر این، بازده برنامهای در منطقه مورد مطالعه ۹۷/۱۲ درصد کاهش یافت. بحث و نتیجه گیری: توسعه اهداف زیست محیطی در اجرای برنامههای الگوی کشت، مستلزم آن است که سیاستگذاران مشوقهای اقتصادی مناسبی برای زارعین در نظر بگیرند. لذا سیاست گذاران باید راه حل های مناسبی برای متمایل کردن زارعین به الگوی پیشنهادی پیدا کنند.
Keywords:
Authors
قاسم لیانی
پژوهشگر پسادکتری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری و استادیار گروه مدیریت و توسعه روستایی دانشگاه شهرکرد
عبداله درزی
گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
علی متولی
گروه مکانیک بیوسیستم، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
مصطفی باقریان
گروه جامعه شناسی، دانشگاه پیام نور
مهدی کیخا
گروه مهندسی آب، دانشگاه زابل
مهدی نادی
گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
علی اصغر فیروزجاییان
گروه جامعه شناسی، دانشگاه مازندران
حمید امیرنژاد
گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
همت اله پیردشتی
گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :