مطالعهای بر نقوش نجومی در فلز کاری دوره سلجوقی و فرش دوره قاجار

نجوم که یکی از مهمترین علومی است که در دوره های مختلف مورد توجه اندیشمندان و هنرمندان قرار گرفته ، در دوره اسلامی به دلیل وجود مسائل و فرایض دینی و ضرورت های مختلف در زندگی بسیار مورد توجه قرار گرفت.دوره سلجوقی ،دوره ای بود که این علم در زمینه های مختلف مورد توجه بسیاری از هنرمندان بود، که در بین این هنرها فلزکاری بیش از هنرهای دیگر از این علوم بهره جستند و در آثارشان نمود ویژه پیدا کرد.هنرمندان سعی کردند تا مفاهیم و مضامین نجومی را به عنوان تزئینات، در کنار تولید ابزار نجومی همچون اسطرلابو ساعت آفتابی، بر روی آثار فلزی بازتاب دهند و بیشترین آثار به جای مانده مربوط به دوره شکوفایی آثار فلزی یعنی دوره سلجوقی می باشد.در دوره قاجار نیز بین هنرهای رایج فرش نیز از این علم بی بهره نماند و مستقیما نقوش نجومی درطرح فرش به کار گرفته شد. در این دوره با تأثیر از تقویم های نجومی که دربین همه ی اقشار جامعه رواج پیدا کرده بود نقوش نجومی نیز در طرح فرش راه پیدا کرد.به کار بردن نقوش نجومی در این آثار جنبه ی صرفاً تزیینی نداشته و معنایی فرای آن را در بر خود دارد.

Keywords:

نقوش نجومی , فلزکاری , فرش , سلجوقی , قاجار