سیری در تجربه های مداخله در کشورهای توسعه یافته در مقایسه با ایران و بافت مرکزی شهر مشهد

موضوع بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری در کشورهای توسعه یافته از دوره انقلاب صنعتی و در ایران از آغاز مشروطه با رویکرد کالبد محور و در قالب خیابان کشی ها و احداث میادین در بافت های کهن مورد توجه مسئولین امر قرار گرفت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مرمت شهری با هدف احیای هویت های فرهنگی، تاریخی و دینی و حل مشکلات بافت های شهری در چارچوب برنامه های کلان عمرانی با نگرش های تازه ای روبرو شد. در این مقاله با استفاده از روشهای توصیفی، تحلیلی، تاریخی و اسنادی به بازشناسی روش های مرمت و احیای بافت های فرسوده شهری در کشورهای پیشرفته از یک سو و تجارب بدست آمده در ایران و شهر مشهد از سوی دیگر می پردازیم. هدف از این مطالعه بررسی و ارزیابی شیوه های اقدام و اقدامات پیشنهادی برنامه های عمرانی مشهد، در مقایسه با برنامه های کشورهای توسعه یافته می باشد. نتیجه بررسی انجام گرفته بدین شرح می باشد که از ابتدای طرح موضوعات مرمت شهری در ایران بصورتالگوبرداری از پروژه ها و برنامه های انجام شده در سایر کشورهای جهان بوده است. این شیوه، از آنجایی که عمدتاً مبتنی بر برداشت ها و سالیق شخصی بوده، فاقد سازوکار علمی و عملیاتی نظام مند و تعمیم پذیر می باشد و منجر به آن شده که توجه به نمونه های مشابه، به همراه غلبه تفکر توسعه محور در نزد برنامه ریزان، در قالب کپی برداری از راهکارها و اهداف نمونه های کشورهای توسعه یافته، محدود شده و هیچ گونه حساسیتی نسبت به قیاس و تحلیل ژرفانگر در بررسی نحوه مداخله و نوع فعالیت ها، با توجه به شرایط و زیرساخت های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و کالبدی کشورهای نمونه و شرایط جامعه ما، صورت نپذیرد که نتیجه این بی توجهی، عدم تأثیر گذاری مطلوب الگوهای مورد نظر در شرایط جامعه ایران می باشد.

Keywords:

بافت فرسوده , مرمت شهری , شیوه های مداخله , کشورهای توسعه یافته , مشهد