تحلیل شبکه ای؛ روشی جدید برای حل مسائل مدیریتی منابع طبیعی در راستای توسعه پایدار

در چندین دهه گذشته ابعاد انسانی در مدیریت منابع طبیعی با تأکید بر ساختار شبکه های اجتماعی درگیر در فرایند مدیریت مشارکتی منابع طبیعی مورد تأکید قرار گرفته است. تحلیل شبکه برای مطالعه ساخت اجتماعی (از جمله بهره برداران از مراتع)، مجموعه ای از نظریه ها، مفاهیم، روش ها، تکنیک ها و ابزارها را ارائه می نماید. تحلیل شبکه ابزاری کارآمد در سنجش انسجام نهادی و اجتماعی در شبکه مدیریتی مرتع بوده و قادر است فرآیند تصمیم گیری بین نهادی را بهبود بخشیده و هماهنگی بین نهادهای کلیدی را تقویت نماید. تحلیل شبکه جزء جدیدترین روش ها می باشد که با نگرشی جامع و ابزاری به مسائل و موضوعات مرتبط با مدیریت منابع طبیعی در خصوص شناخت روابط، تصمیم سازی، تصمیم گیری، سیاست گذاری مؤثر و در نهایت حل مشکلات، مطرح گردیده و امکان تحلیل و بررسی روابط میان مسائل مرتبط را میسر می سازد. در این مقاله سعی شده تا با معرفی روش تحلیل شبکه و تعریف و تشریح مفاهیم و مبانی آن و همچنین اصول نظری، معیارها و شاخص های مهم آن، مطالعات داخلی و خارجی در حوزه مدیریت منابع طبیعی در راستای توسعه پایدار را بررسی نماید. برای این کار اصول و شاخص های م ورد ن یاز برای تحلیل مدیریت منابع طبیعی، روش جمع آوری داده ها و نوع داده ها و نرم افزارهای مورد نیاز (UCINET و Netdraw) توضیح داده شده است. جمع بندی ها نشان می دهد که این روش برای حل برخی مسائل در حوزه منابع طبیعی و توسعه پایدار مرتع مناسب و قابل توصیه می باشد.

Keywords:

تحلیل شبکه ای , مدیریتی , سیاست گذاری و مدیریت منابع طبیعی , قدرت اجتماعی , UCINET