مطالعه شاخص های رشد, عملکرد و برخی صفات زراعی در سه رقم برنج تحت تاثیر سطوح مختلف کود نیتروژنه

به منظور مطالعه شاخص های رشد , عملکرد دانه و برخی صفات زراعی در سه ژنوتیپ برنج تحت تاثیر سطوح مختلف کود نیترو ژنه , آزمایش مزرعه ای در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت ) بصورت اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک های کامل تصاد فی در سال زراعی ٨٠- ١٣٧٩ در چهار تکرار انجام شد . پلاتهای اصلی شامل سه سطح کود نیتروژنه (صفر, ٧٠ و ١٤٠ کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) و پلاتهای فرعی شامل ژنوتیپ های برنج (424، 506 و 507) بود. در این مطالعه ژنوتیپ ها تفاوتها ی معنی داری داشتند بطوریکه ژنوتیپ ٤٢٤ بالاترین شاخص سطح برگ و کمترین میزان سرعت جذب خالص و بیشترین عملکرد را دارا بود که نشان می دهد شاخص سطح برگ نقش بارزی در افزایش عملکرد دارد و صرفًا بالا بودن سرعت جذب خالص نمی تواند متضمن افزایش عملکرد باشد . رقم مذکور از نظر سطح برگ پرچم, برگ دوم , طول خوشه , تعداد انشعابات اولیه و تعداد انشعابات ثانویه در خوشه و ارتفاع بوته تفاوتها ی معنی داری در سطح یک درصد نشان داد که موید اهمیت رشد رویشی و شاخص سطح برگ در افزایش عملکرد ژنوتیپ های برنج می باشد. همچنین تیمار های سطوحکودی تفاوت معنی داری نشان دادند و شاخص سطح برگ , سرعت رشد محصول عملکرد در سطح کودی ١٤٠ کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بیشتر از سطوح دیگر کود نیترو ژنه بود . حال آنکه بیشترین سرعت جذب خالص در سطح کودی صفر (تیمار شاهد) بدست آمد که نشان می دهد به موازات مصرف بهینه کود نیترو ژنه و افزایش شاخص سطح برگ از میزان سرعت جذب خالص کاسته می شود ولی بخاطر استفاده مطلوب از تشعشعات فعال فتوسنتز ی در واحد سطح , میزان عملکرد افزایش می یابد. بالاترین سرعت رشد محصول ٤٠ میلی گرم در متر مربع روز در ژنوتیپ ٥٠٧ و کمترین میزان CGR در ژنوتیپ 506 برابر ٣٠ میلی گرم در متر مربع در روز مشاهده گردید . ژنوتیپ ٥٠٧ به دلیل بالا بودن بیوماس بالا ی سطح خاک و سایه انداز ی بوته ها بر روی یکدیگر و خوابیدگی بوته ها و افزایش تنفس و ژنوتیپ ٥٠٦ به دلیل زودرسی و کوتاه بودن طول دوره رشد و پایین بودن شاخص سطح برگ عملکرد کمتر ی داشتند . بعلاوه اثرات متقابل ژنوتیپ و کود نیتروژنه بر عملکرد دانه , بیوماس بالا ی سطح خاک , ارتفاع بوته , سطح برگ پرچم و سطح برگ دوم معنی دار گردید . نتیجه اینکه تأمین بموقع و کا فی نیتر وژن بر ای افزایش رشد رویشی و ایجاد شاخص سطح برگ مطلوب و در نتیجه استفاده بهینه از تشعشعات خورشید ی و افزایش عملکرد در ژنوتیپ های برنج حائز اهمیت فراوان می باشد.

Keywords:

برنج , شاخص رشد , عملکرد , ژنوتیپ , کودنیتروژنه