روش های تعیین توانایی تنظیم اسمزی درگندم

در اکثرگیاهان زراعی حفظ عملکرد طبیعی و نهایتا بقای گیاه بستگی به حفظ مقد ار نسبتًا زیاد آب در پروتوپلاسم سلولها دارد . تنظیم اسمزی به عنوان یک عکس العمل در برابر تنش آب باعث افزایش مقدار مواد محلول در داخل سلول شده و در نتیجه باعث حفظ تور ژسانس آن می گردد. اختلافات ژنتیکی زیادی از لحاظ تنظیم اسمزی بینژنوتیپ های مختلف گندم در برگ پرچم، سنبلچه ها و دانه های در حال پر شدن دیده شده است . با این وجود اندازه گیری مستقیم تنظیم اسمزی مشکل است زیرا انداز ه گیری بایستی روی تعداد زیادی نمونه در طول یک دوره زمانی با پیشرفت تدریجی تنش آب انجام شود . به عنوان جایگزین روش مستقیم اندازه گیری تنظیم اسمزی روش های مختلفی پیشنهاد شد ه اند. عکس العمل طول ساقه چه در بذور در حال جوانه زنی، تعیین تغییرات پتانسیل اسمزی در برابر تغییرات پتانسیل آب و اندازه گیری غلظت یون پتاسیم روش هایی هستند که می توانند برای یافتن توانایی تنظیم اسمزی در لاین ها ی گندم مورد استفاده قرار گیرند . مکان ژنی XPsr119 (PFLP) نیز می تواند به عنوان یک نشانگر برای انتخاب لاین های دارای توانایی تنظیم اسمزی مورد استفاده قرار گیرد . بررسی خصوصیات خمیر حاصل از آرد بدست آمده از دانه نیز روش موثری برای تمایز لاین ها ی دارای توانایی تنظیم اسمزی می باشد چون نشان داده شده است مکان ژنی Per-A4 که مسئول فعالیت آنزیم براکسیداز است و خود بر خصوصیات خمیر تاثیر می گذارد با ژن or که خود مسئول تنظیم اسمزی است همبستگی بسیار زیادی دارد . اخیرًا نیز روش اندازه گیری مساحت تصویر دانه های گرده به عنوان روشی برای تع یین و انتخاب لاین های هموزیگوت مغلوب از لاین های هتروزیگوت در برنامه های اصلاحی برای افزایش توانایی تنظیم اسمزی پیشنهاد شده است . اندازه گیری تنظیم اسمزی در لاین های F2 حاصل از تلاقی بین دو والد دارای توانایی و فاقد توانایی تنظیم اسمزی نشان داده است که یک ژن مغلوب مسئول توانیی تنظیم اسمزی است. نتایج حاصل از بررسی لاین های دارای کروموزم های جایگزین شده نشان داده است که این ژن روی کروموزوم شماره ٧ ژنوم A ورد فاصله تقریبی ١٣ سانتی مورگان به طرف سانترومر از مکان ژنی (RFLP) XPsr119 است. معلوم شده است که میزان مصر ف آب، کارایی مصرف آب و شاخص برداشت با اختلاف در توانایی تنظیم اسمزی در شرایط خشک همبستگی دارد . همچنین معلوم شده است که تاثیر تنظیم اسمزی روی عملکرد دانه در وهله اول با اختلاف در میزان جذب آب از خاک در عمق 150-25 سانتی متری خاک همبستگی دارد. در آزمایشات ا نجام شده مشخص شده است که لاین ها یی که برای توانایی تنظیم اسمزی انتخاب شده بوده اند توانسته اند تور ژسانس خود را در مقادیر کمتر پتانسیل آب حفظ نموده و مقدار عملکرد آن ها ١٠٦ برابر از آن هایی که فاقد توانایی تنظیم اسمزی بوده است، بیشتر بوده است. داده های بدست آمده در محیط های مختلف از لحاظ میزان تنش آب نشان داده است که اختلافات قابل ملاحظه ای در تنظیم اسمزی بین ژنوتیپ های مختلف گندم وجود داشته و توانایی تنظیم اسمزی با همبستگی مثبت با عملکرد دانسته است که نشان می دهد که تنظیم اسمزی می تواند به عنوان یک شاخص اصلا حی در برنامه های اصلاحی گندم برای افزایش مقاومت به خشکی مورد استفاده قرار گیرد

Keywords:

عملکرد , تنظیم اسمزی , گندم