اثر حذف آبیاری در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم هامون در منطقه سیستان

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزا عملکرد گندم رقم هامون در منطقه سیستان ، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 85-84 در ایستگاه مرکز تحقیقات شهرستان زهک به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایشی شامل: شاهد بدون تنش، حذف آبیاری در مرحله پنجه زنی ، حذف آبیاری در مرحله ساقه رفتن ، حذف آبیاری در مرحله خوشه دهی ، حذف آبیاری در مرحله پر شدن دانه ، حذف آبیاری در مرحله پنجه زنی و حذف آبیاری در مرحله ساقه رفتن بود . نتایج به دست آمده از بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد نشان داد که تنش خشکی بر عملکرد دانه، تعداد سنبله در متر مربع، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک، تعداد پنجه و راندمان مصرف آب اثر معنی داری داشته است. مقایسه میانگین عملکرد دانه نشان داد که در بین تیمارهای آبیاری، تیمار شاهد با میانگین عملکرد 4.9 تن در هکتار بالاترین عملکرد و تنش خشکی در مرحله پنجه زنی و ساقه رفتن با 2.23 تن در هکتار پایین ترین عملکرد را داشته است . همچنین تعداد خوشه در متر مربع بر اثر تنش خشکی کاهش نشان داد تنش در مرحله پنجه زنی و ساقه رفتن با 222 خوشه در متر مربع حداقل تعداد خوشه و شاهد با 362 خوشه در متر مربع حداکثر را داشته است. حداقل میانگین وزن دانه مربوط به زمانی بود که آبیاری در مرحله پر شدن دانه قطع شد (میانگین وزن هزار دانه 32 گرم ) در تیمارتنش در مرحله پنجه زنی و ساقه رفتن تعداد خوشه و دانه تشکیل شده کمتر بوده و بنابراین وزن هزار دانه نسبت به سایر مراحل بیشتر است ( 43 گرم ).بیشترین و کمترین ارتفاع بوته به ترتیب مربوط به تیمار شاهد و تنش در مرحله پنجه زنی و ساقه رفتن بود .با توجه به اینکه بخش عمده ای از رشد رویشی گیاه در مراحل پنجه زنی تا ساقه رفتن انجام می شود وقوع تنش در این مراحل سبب کاهش قابل ملاحظه عملکرد بیولوژیک گردید. با توجه به اینکه قطع آبیاری در مرحله پنجه زنی تاثیر معنی داری در عملکرد نسبت به شاهد ایجاد نکرد، بنا بر این برای بالا بردن کارایی مصرف آب می توان این آبیاری را حذف نمود.

Keywords:

حذف آبیاری , گندم , هامون , عملکرد محصول و مصرف آب