بررسی تحمل به کم آبیاری در رقم جدید گندم "سپاهان"

کم آبیاری گیاهان از تکنیکهای مورد استفاده برای صرفه جویی در مصرف آب می باشد. در این راستا، بایستی به دنبال ارقامی از گیاهان زراعی بود که تحت شرایط محدودیت آب و کم آبیاری تحمل بیشتری نشان داده و کاهش عملکرد کمتری داشته باشد. رقم سپاهان یکی از ارقام جدید گندم است که در سال 1385 برای مناطق معتدل کشور معرفی شده و قبلا تحت عنوان لاین M-73-18 شناخته می شد. این رقم هم اکنون در سطح وسیعی بخصوص در استان اصفهان کشت می شود. با هدف بررسی تحمل شش رقم گندم نان، از جمله رقم جدید سپاهان، به کم آبیاری ، آزمایشی طی سه سال زراعی 83-1380 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوتر آباد اصفهان انجام گردید. طرح آماری مورد استفاده، کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار بود که سه تیمار میزان آب آبیارری شامل 100، 80 و 60 درصد تبخیر و تعرق محصول درکرتهای اصلی و ارقام سپاهان، پیشتاز، شیراز، مرودشت، مهدی و بک کراس روشن در کرتهای فرعی قرار داشت. کارائی مصرف آب (WUE)َ ، شاخصهای تحمل به تنش (STI) ، میانگین حسابی (MP) ، میانگین هندسی (GMP)، حساسیت به تنش (SSI) ، و تحمل (Tol) برای ارقام مورد مطالعه، محاسبه گردید . نتایج نشان داد که از نظر کارایی مصرف آب، در تیمار آبیاری کامل (بدوت تنش خشکی) ، رقم سپاهان با دارا بودن WUE معادل 1/11، بعد از رقم پیشتاز بیشترین راندمان مصرف آب را داشت. در تیمارهای کم آبیاری (اعمال 80 و 60 درصد آبیاری کامل) بیشترین مقدار WUE ، به ترتیب میزان 1/25 و 1/57 کیلوگرم دانه به ازای هر متر مکعب آب مصرفی، متعلق به رقم سپاهان بود. شاخصهای میانگین حسابی و میانگین هندسی رقم سپاهان به ترتیب 7047 و 7033 کیلوگرم در هکتار و شاخصهای Tol , SSI , STI آن به ترتیب 0/88، 0/72 و 894 بود، بطورکه کمترین مقدار SSI , Tol را در بین ارقام مورد مطالعه به خود اختصاص داد. با توجه به نتایج این ازمایش، از بین ارقام مورد بررسی، رقم سپاهان از تحمل خوبی نسبت به کم آبیای و تنش خشکی برخوردار است. علاوه بر رقم سپاهان، رقم پیشتاز نیز در شرایط وجود تنش خشکی و کم آبیاری قابل توصیه می باشد.

Keywords:

راندمان مصرف آب , گندم , عملکرد دانه , ارقام , کم آبیاری