سازه های اسنادی ساز در زبان فارسی در چهار چوب دستور ساختی

هدف از مقاله ی حاضر بررسی سازه های مورد استفاده در ساخت های اسنادی شده و جملات شبه اسنادی در زبان فارسی بر اساس دستور ساختی می باشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است، بدین صورت که ابتدا به توصیف ساخت های اسنادی ساز و شبه اسنادی در زبان فارسی پرداخته شده و سپس این ساخت ها بر اساس شواهد نحوی و معنایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. این پژوهش بر اساس دستور ساختی که دستوری نقش گرا است صورت گرفته است، چرا که ساخت های اسنادی شده حاصل تعامل نحو، معناشناسی، کاربردشناسی و کلام هستند و نظریه های صورتگرایی قادر به تبیین این ساخت ها نمی باشند. این مقاله در صدد یافتن پاسخ مناسبی برای این پرسش است که چه نوع گروه هایی در زبان فارسی می توانند به عنوان سازه های اسنادی ساز به کار روند و علاوه بر گروه ها، آیا بند ها اعم ار بند های خود ایستا و ناخودایستا نیز میتوانند در نقش سازه های اسنادی ساز عمل کنند. با توجه به این پرسش ها، فرضیه ی تحقیق این است که علاوه بر گروه های اسمی، گروه های حرف اضافه ای و قیدی نیز می توانند به عنوان سازه های اسنادی ساز عمل کنند و نیز محدودیتی برای سایر واحد های زبانی مانند بندها برای استفاده در این ساخت ها وجود ندارد. این پژوهش در صدد است تا با بهره گیری از زبان گفتاری و زبان نوشتاری برای تشریح و تجزیه و تحلیل ساخت های اسنادی شده و شبه اسنادی در زبان فارسی استفاده کند. نتایج پژوهش نشان می دهد که فقط گروه های اسمی و حرف اضافه ای می توانند در ساخت های اسنادی شده به کار روند و سایر مقوله ها فقط در صورتی در چنین ساختاری به کار می روند که از قابلیت تغییر مرتبه به اسم برخوردار باشند. همچنین مشخص گردید که بندهای ناخودایستا که در نتیجه ی فرایند تخفیف از بندهای خودایستا اقتباس می شوند از قابلیت استفاده در جملات اسنادی شده و شبه اسنادی برخوردار هستند، در صورتی که بندهای خودایستا نمی توانند در چنین جملاتی به کار روند

Keywords:

ساخت اسنادی شده , جمله ی شبه اسنادی , دستور ساختی , زبان فارسی