نظریه انگیزشی مزلو: نقد و بررسی محدودیت های کاربردی آن در فرهنگ بومی اسلامی ایرانی

نظریه ی انسان شناسانه «آبراهام مزلو» که به نظریه «انگیزه های انسانی» معروف است اثر بخشی ویژه ای در حوزه های نظری و کاربردی این علم داشته است. هر چند که این نظریه در حال حاضر در عرصه های مختلف روانشناسی صنعتی وسازمانی، مدیریت و تجارت، آموزش و پرورش، مشاوره توانبخشی و مراقبت ازسلامتی کاربرد داشته و تدریس میشود اما هیچ گاه پژوهشی در ارتباط با توافق وانطباق پذیری یا تضاد این نظریه با فرهنگ بومی و ایرانی- اسلامی، صورت نگرفته است از این جهت پژوهش حاضر که از نوع توصیفی و تحلیلی- کتابخانه ای انجام شده ، اقدامی نوین در این زمینه می باشد. پژوهش حاضر درصدد است تا نظریهمذکور را در ابتدا از دیدگاه روانشناسی غربی و سپس از نگاه درون دینی و فرهنگیمورد نقد و بررسی قرار دهد آنگاه با استناد به پژوهش های مختلف در سطح ملی وبین المللی و همچنین مرور متون دینی (آیات و روایات اسلامی) نقاط قوت و ضعفآن را در ارتباط با ماهیت انسان و کمال انسانی تبیین نماید. نتایج این پژوهش نشانمی دهد که بخش هایی از این نظریه نه تنها مورد تایید مکتب اسلام نیست بلکهپژوهش های انجام شده در جوامع لیبرال نیز آن را مردود می شمارد. البته این بهمعنای رد کامل نظریه نیست چرا که در برخی موارد با فرهنگ و دین ما اشتراکاتیدارد ولی هرگز هم عرض با آن نیست، امتیاز خاصی که قرآن کریم برای کمالبشریت ذکر کرده، در هیچ نظریه ی بشری نیامده و آن عبارت است از امکاندستیابی به کمال مطلق و ضرورت آن به منظور نیل به آرامش حقیقی و سعادت نهایی.

Keywords:

نیازها , انگیزش , خودشکوفایی , مزلو و مذهب. نظریه های بومی