سعدی ، بلاغت و طنزش در گلستان

عمده شهرت گلستان مدیون هنرهای کلامی است که در آن به کار رفتهاست. نزدیک به نیمی از کل پژوهش های سعدی شناسی به گلستان اختصاص یافتهکه توجه خاص پژوهشگران را به این اثر بی نظیر نشان می دهد. نه تنها ادیبان وصاحب نظران بلکه عامه مردم نیز سخنان سحرانگیز سعدی را می خوانند، زمزمه میکنند، و از آن لذت می برند. وجود بیش از چهارصد مثل سایر برگرفته از گلستانجایگاه مردمی آن را نشان می دهد.در این مقاله، کوشش شده است ظرایف و نکته هاو شگردهای زبانی و ادبی سعدی، با ارایه شواهد، بررسی و تحلیل شود. بی گمان، درپرتو آشنایی با وجوه هنری سخن سعدی، از حلاوت سخن او بیشتر می توان لذت برد.یکی از دلایل تاثیرگذاری و همچنین ظرافت کلام سعدی در گلستان بواسطه طنزموجود در آن است، که در مقاصد گوناگون و با شگردهای متفاوت ایجاد می شود. دراین راستا، کاربرد بلاغت، یکی از روشهایی است که موجب برجسته سازی طنز درگلستان می شود. در این مقاله پس ارائه تعریف، نیز بیان هدف و فایده طنز، پیشینهمختصری از آن در ادبیات فارسی آورده شد. سپس طنز بکار رفته در گلستان موردارزیابی قرار گرفت. چگونگی استفاده سعدی از صنایع مختلف بلاغی، بخصوص صنایعبدیعی و فنون بیانی، محور اصلی کار است که در این راستا حکایت ها و نمونه های موردنظر گلستان را که از لحاظ طنزآمیز بودن برجسته تر بودند و بلاغت و صنایع ادبی درایجاد آنها نقش موثرتری ایجاد می کند، مورد ارزیابی قرار گرفت و در خاتمه نیز پس ازنموداری که نشان دهنده میزان استفاده از صنایع مختلف بلاغی مختلف است، بههدف استفاده سعدی از فنون بلاغی و ادبی برای ایجاد طنز اشاره شده است.

Keywords:

طنز , سعدی , گلستان , زیبایی شناسی , صنایع بلاغی