تحلیل تطبیقی کاربرد روش های سنجش توسعه یافتگی در سطح شهرستان های استان فارس

وجود نابرابری ها و تفاوت های منطقه ای که علاوه بر ویژگی های طبیعی، اقتصادی، اجتماعی متاثر از سیاست ها و برنامه ریزی هاست، برنامه ریزان را بر آن داشته است که تکنیک ها و روش هایی را ابداع کنند تا از طریق تعیین درجه توسعه یافتگی و رتبه بندی مناطق بتوانند به شناخت و تحلیل عوامل نابرابری ها و تفاوت های منطقه ای دست یابند. مقاله حاضر با هدف بررسی و مقایسه تعدادی از روش های تعیین درجه توسعه یافتگی درصدد پاسخگویی به این سیوال است که آیا در تعیین سطح توسعه یافتگی مناطق مختلف، همه روش ها نتایج مشابهی را به دست می دهند بدین منظور با انتخاب 29 متغیر و به کارگیری روش های تاکسونومی و مدل موریس، سطح توسعه یافتگی شهرستان های استان فارس تعیین شد. جامعه آماری این تحقیق، شهرستان های استان فارس می باشد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی با رویکرد توسعه ای است. اطلاعات مورد نظر در این پژوهش به دو روش اسنادی و میدانی گرد آوری شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که در سطح شهرستان های استان فارس با توجه به مدل های مورد مطالعه، 86 20 درصد از شهرستان ها رتبه قبلی خود را از دست داده اند و به جایگاه های بالاتر و پایین تر تغییر وضعیت داده اند که این مساله به دلیل نوع ماهیت و تفاوت شیوه ارزش دهی به شاخص ها و همچنین ویژگی های خاص هر منطقه است. براساس ضریب توسعه یافتگی بدست آمده از هر روش، مرتبه شهرستان ها متفاوت و در نوسان است به طوری که در مدل موریس، شهرستان شیراز رتبه اول و در مدل تاکسونومی عددی شهرستان جهرم رتبه اول را به خود اختصاص می داده اند. از این رو لازم است در به کارگیری مدل ها و روش های کمی و اعمال نتایج حاصله در برنامه ریزی ها با احتیاط برخورد شود.

Keywords:

مدل موریس , روش تاکسونومی , شدت تغییرات رتبه , درجه توسعه یافتگی , استان فارس