ارزیابی عملکرد سیستم های آبیاری تحت فشار کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک در استان مرکزی

وضعیت آب و هوایی خشک تا نیمه خشک ایران و وقوع ریزش های جوی با پراکنش نامناسب مکانی و زمانی، کشاورزاناین مرز و بوم را در سالهای اخیر به اجرا و استفاده از سیستم های آبیاری تحت فشار بویژه آبیاری بارانی سوق داده است.لیکن دقت در طراحی این سیستمها و مدیریت صحیح در اجرا و نحوه بهره بهرداری از آنها، عوامل مهمی در توسعه وبهبود عملکرد این سیستم ها می باشند. هدف از این پژوهش، ارزیابی عملکرد سیستم های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت باآبپاش متحرک اجرا شده در دشت اراک، شازند، خنداب، وکمیجان در در استان مرکزی می باشد. برای این منظور 10سیستم آبیاری در دشت های فوق به طور کاملا تصادفی انتخاب شده و مورد ارزیابی قرار گرفت. در این ارزیابی ازمعیارهای ضریب یکنواختی (CU )، یکنواختی توزیع ( DU )، راندمان پتانسیل کاربرد درربع پایین (PELQ) وراندمان واقعی کاربرد در ربع پایین (AELQ) استفاده گردید. نتایج نشان داد که معیارهای ارزیابی در تمامی اینسیستم ها دارای مقادیر نامطلوب و غیر قابل قبولی بوده و پایین تر از حد مجاز مریام و کلر (1987) می باشند ، به نحویکه در بلوک آزمایش این مزارع ، مقادیر میانگین معیارهای PELQt, DU t, CU t و AELQt به ترتیب برابر:71/8 ، 60/6 ، 48/5 ، و 48/5 درصد ، و در کل سیستم این مزارع ، مقادیر میانگین معیارهای PELQs, DU s, CUs و AELQ s به ترتیب برابر : 67 ، 66 / 48 ، 52 و 52 درصد میباشند.نتایج ارزیابی کلی این سیستم ها بعد از ترسیم منحنی درصد کفایت آبیاری نشان داد که در اکثر این سیستم ها به علتکمبود ریزش های جوی ، کم آبی و افت سفره های آب زیرزمینی ، کشاورزان اقدام به کم آبیاری می کنند که برابر بودنمقادیر راندمان پتانسیل کاربرد PELQ و راندمان واقعی کاربرد AELQ نیز وجود این کم آبیاری را ثابت می کند. به طورکلی می توان گفت که مشکلات اصلی طرح های آبیاری تحت فشار در شهرستان های ذکر شده عدم دقت در طراحی واجرا، مدیریت و نگهداری سیستم ها و به کار بردن وسایل با کیفیت نامناسب بوده است.