بررسی انتقادی ماهیت، شرایط و احکام تشکیل قراردادهای تجهیز منابع پولی و اعطای تسهیلات بانکی درجمهوری اسلامی ایران

با گسترش صنعت بانکداری، متفکران مسلمان به این فکر افتادند که به شکلی از این پدیده استفاده کنند اما به دلیل آن که بیشتر فعالیتهای بانک براساس قرض با بهره است که از نظر اسلام ربا و ممنوع می باشد, از این رو ابتدا تلاش نمودند با حفظ عملیات بانکداری متعارف, توجیههای شرعی پیدا کنند اما در عمل استدلالی که مورد پذیرش علمای دین باشد به دست نیامد،در این جا بود که برخی اندیشمندان اسلامی درصدد طراحی بانکی براساس معاملات اسلامی برآمدند و نتیجه آن را امروزه در قالب بانکهای بدون ربا و اسلامی مشاهده می کنیم. بانکهای اسلامی گرچه با بهرهگیری از قواعدی همچون فقه در حذف ربااز عملیات بانکی و جایگزینی معاملات مجاز, با هم مشترک هستند اما در اینکه از چه عقود و قراردادهایی برای تجهیز و تخصیص منابع استفاده کنند تفاوت دارند. این تفاوتها باعث شکلگیری الگوهای متفاوت از بانکداری اسلامی شده است.اختلاف الگوها و شیوهها گرچه موجب مطرح شدن افکار نو شده و ایده بانکداری اسلامی بر مبنای اصول و قواعد فقهی را تکامل می بخشد اما در بلندمدت مانع رسیدن به یک الگوی واحد جهانی که بتوان آن را در سراسر کشورهای اسلامی به اجرا گذاشت, میگردد. این پژوهش با بررسی ماهیت، شرایط و احکام فقهی برخی از قراردادهای تخصیص منابع پولی و قراردادهای تجهیز منابع بانکی و نقد آن در ایرانهمت همت گمارده است.

Keywords:

ربا , تخصیص , تجهیز , منابع , قرارداد , اقتصاد اسلامی