مکان یابی با هدف توسعه مناسب بافت فیزیکی در سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان خواف)

توسعه فیزیکی روستاها زمانی می تواند موثر واقع شود که به صورت کنترل و هدایت شده صورت گیرد و قبل از مکان گزینی آن ها، گزینه های مناسب بررسی و ارزیابی شوند. در پژوهش حاضر با انتخاب ده روستا از شهرستان خواف به عنوان محدوده مطالعاتی، با شناسایی وضع موجود، ابتدا معیارهای محدود کننده و دخیل در توسعه فیزیکی این روستاها شناسایی شده اند و سپس، با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی، به گزینش آن ها با هدف تعیین بهترین مکان مناسب برای توسعه فیزیکی نقاط روستایی مورد مطالعه پرداخته شده است. به این ترتیب، معیارهای دخیل در گسترش کالبدی این نقاط روستایی، هرکدام به صورت لایه هایی از نقشه درآمد و با استفاده از روش مقایسه دو به دو (AHP)، وزن مربوط به هریک تعیین شد. مراحل یاد شده با استفاده از نرم افزار Expert Choice اصلاح شده، انجام شد. نتایج به دست آمده، نشان داد معیارهای شیب زمین، فاصله از مسیل و فاصله از گسل به ترتیب با وزن های 0/315، 0/179 و 0/108 بیشترین تاثیر را در مکان یابی سمت توسعه روستاها داشته اند. سپس، با استفاده از وزن هر لایه در محیط GIS و با مدل هم پوشانی وزنی، این لایه ها با هم ترکیب شده اند و درنتیجه، خروجی حاصل نمایانگر سرجمع معیارهای مورد نظر با هدف انتخاب مکان بهینه برای توسعه آتی روستاها بود. نتایج حاصل از پژوهش حاضر گویای این هستند که از بین روستاهای نمونه، فقط 4 روستای مهرآباد، برآباد، سده وسیجاوند سمت توسعه پیشنهادی طرح هادی منطبق با پهنه کاملا مناسب و مناسب برای توسعه آتی روستاها هستند.

Keywords:

کاربری اراضی , مالکیت اراضی , قابلیت اراضی , سطح آب زیرزمینی , روستا , GIS