منزلت و کاربرد عقل در چهار تفسیر سده اخیر

اگر برآن باشیم که چند مشخ6صه عمده برای تفاسیر قرن چهارده برشماریم، به یقین یکی از آنها را باید در تکیه بر عقل درعلم وکاربرد آن دوجست وجو کنیم.میزان اعتبار و تاثیر عقل، درفهم کلام الهی ودرک وتفسیر متون دینی ، از دیرباز درمحافل علمی ومباحث فقهی وکلامی مطرح بوده است وتاریخ فهم معارف دین، شاهد افراطها و تفریطها و زمانی هم شاهد داوریهایی به اعتدال بوده است.روی آوری به عقل واعتماد برآن همانند احتیاط ودق6ت در به کارگیری آن ، دلیلهایی از قرآن و روایات داشته و دارد واین محققان هستند که گاه با تمایل بیشتر به قطب خردگرایی ، احتیاط را فروهشته وباری سنگین تر از توان را بردوش عقل تحمیل کرده اند ویا با لغزیدن به دامان احتیاط ،جسارت بهره گیری ازخود را به کلی از دست داده ویکسره راه تقلید را در پیش گرفته اند والبته هستند دراین میان، آنان که مسیر تدبر و تفسیر را در حد اعتدال میان تعق6ل و تعبد پیموده اند وسعی داشته اند تا حریم وحرمت هریک را به جا آورند وقدر هریک را آن گونه که باید بشناند. زیرا از یک سو ملاک ارجمندی انسان را، خرد واندیشه او ومحور تکلیف و پاداش آدمی را عقل او دانسته اند.