بررسی تغذیه برگی عناصر روی و آهن به فرم نانو بر رشد و عملکرد لوبیا چشم بلبلی در شرایط تنش کم آبی

مقدمه: کمبود آب عامل مھمی در تولید محصولات کشاورزی می باشد؛ و یکی از آثار سوء تنش رطوبتی بر رشد و تولید گیاھان زراعی کاھش جذب عناصر کم مصرف توسط ریشه گیاھان می باشد. از طرفی دیگر با توجه به رشد جمعیت و افزایش تقاضا برای غذا و تامین امنیت غذایی، لگوم ھا مھم ترین منبع پروتیین در تغذیه انسان می باشند. در ھمین راستا، پژوھش حاضر به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی عناصر کم مصرف (آھن و روی) بر برخی خصوصیات رشدی و عملکرد لوبیا چشم بلبلی در شرایط تنش کم آبی انجام گردید. مواد و روش ھا: این پژوھش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک ھای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ای واقع در شھرستان شوشتر طی سال زراعی 94-1393 اجرا گردید. تیمارھای آزمایش شامل تنش کم آبی به عنوان کرت اصلی در سه سطح (شاھد (آبیاری معمول)، قطع آبیاری در مرحله 50 درصد گلدھی و قطع آبیاری در مرحله 50 درصد غلاف دھی) و محلول پاشی عناصر کم مصرف به عنوان عامل فرعی در چھار سطح شاھد (محلول پاشی با آب معمولی)، محلول پاشی روی (با غلظت 1/5 در ھزار)، آھن (با غلظت 2 در ھزار و ترکیب آن ھا) بودند. محلول پاشی عناصر، در دو مرحله 60 و 75 روز بعد از کاشت صورت گرفت. صفات مورد بررسی عبارتند از: شاخص سطح برگ، تعداد برگ، وزن خشک برگ و ساقه، ارتفاع اولین غلاف از سطح خاک، تعداد گره بر روی ساقه اصلی، تعداد شاخه فرعی فرعی، قطر ساقه و عملکرد دانه بودند. نتایج: نتایج نشان داد که اعمال تنش خشکی در مراحل گلدھی و غلاف دھی باعث کاھش معنی دار صفات مورد بررسی می شود. البته تاثیر تنش خشکی در مرحله غلاف دھی در مقایسه با مرحله گلدھی بیشتر بود. اعمال تنش خشکی در مرحله غلاف دھی باعث کاھش معنی دار تعداد برگ، وزن خشک برگ، ارتفاع اولین غلاف از سطح خاک، تعداد گره بر روی ساقه اصلی و قطر ساقه به ترتیب به میزان 50، 36، 29، 44 و 18 درصد نسبت به شاھد (عدم تنش) گردید. ھم چنین نتایج نشان داد محلول پاشی عناصر کم مصرف باعث افزایش معنی دار صفات مورد بررسی گردید؛ که در بین سطوح محلول پاشی، تاثیر کاربرد ترکیبی عناصر آھن و روی در مقایسه با کاربرد این عناصر به تنھایی، بیشتر بود. مطابق نتایج بر ھمکنش تیمارھا، کمترین میزان شاخص سطح برگ، وزن خشک ساقه، تعداد شاخه فرعی فرعی و عملکرد دانه در شرایط تنش در مرحله غلاف دھی و عدم محلول پاشی عناصر کم مصرف مشاھده گردید. کاربرد توام آھن و روی در شرایط عدم تنش، تنش در مراحل گلدھی و غلاف دھی باعث افزایش معنی دار عملکرد دانه به ترتیب به میزان 19، 15 و 36 درصد نسبت به شاھد (عدم محلول پاشی) گردید. نتیجه گیری: در مجموع نتایج نشان داد گرچه محلول پاشی عناصر آھن و روی موجب افزایش رشد و عملکرد گیاه گردید؛ اما در شرایط تنش کاربرد ترکیبی این عناصر در کاھش اثرات سوء ناشی از تنش موثرتر واقع گردید. بنابراین، با توجه به محدودیت عناصر آھن و روی در مناطق خشک و نیمه خشک، محلول پاشی یک روش کاربردی به منظور افزایش سطح عناصر کم مصرف در گیاھان می باشد که می تواند اثرات تنش کم آبی بر رشد و عملکرد لوبیا چشم بلبلی را کاھش دھد.

Keywords:

خشکی , عناصر کم مصرف , محلول پاشی , خصوصیات , لوبیا