عوامل متعددی مانند عوامل جغرافیایی، اقلیمی، دفاعی، انتظامی، فرهنگی، تاریخی، اقتصادی و اجتماعی می توانند موجب پیدایش تجمع گروه های انسانی در فضاهایی متشکل و دارای مرز و حدود معین کالبدی شوند. چنین تجمعی به هر یک از خانواده ها گروه های خویشاوندی صنفی و حتی افراد، اجازه و امکان می دهد که پاسخ نیازهای عمومی خود را در مجموعه ای متشکل یافته و آن را تامین کند. با توجه به اینکه روابط اجتماعی و همبستگی و پیوند ساکنان هر
محله به طور عمده توسط عوامل پیدایش
محله و تجمع مردم شکل می گرفته و می گیرد. این روابط در اثر تماس ها و معاشرت های هر روزه و مداوم اهالی و اشتراک آنها در شکل دادن سرنوشت مشترکشان ( در حد
محله ) موجب تحکیم روابط حسن همجواری می شده و به وحدت و انسجام اجتماعی آنان در برابر عوامل خارجی می افزود. در شهرهایی که پیش از اسلام شکل گرفته عوامل اجتماعی اقتصادی بطور عمده تعیین کننده مرزبندی
محله های مسکونی و روابط داخلی و خارجی آنها بوده که پس از اسلام مرزبندی
محله های مسکونی بر پایه پیوندهای هم مرزبندی طایفه ای و قبیله ای تعیین می شده. ضمن اینکه مرکز
محله های شهر مظهر بیشترین تماس ها و تجمع های افراد هر
محله محسوب و علاوه بر فضای باز هر محله، بناهایی از قبیل مسجد، تکیه و حسینیه واقع در مرکز
محله برای تجمع اهالی مورد استفاده قرار می گرفت.