نقش توانمندی اقتصادی کشاورزان بر پایداری اکولوژیکی در استان آذربایجان شرقی

سطح پایین توانمندی اقتصادی در روستاییان و تخریب محیط زیست دو عامل مرتبط و همزمان هستند. در بسیاری از منابع توسعه تصریح شده است که توسعه ی روستاها و بهبود وضعیت اقتصادی کشاورزان کلید همه ی جریانهای توسعه بویژه پیشرفت در بهبود پایداری اکولوژیکی است. فقر روستایی به واسطه ی بهره برداری غیراصولی از منابع محیطی موجب تخریب محیط زیست میشود و بحرانهای زیست محیطی نیز به واسطه ی از بین رفتن این منابع توسط روستاییان، بر شدت فقر آنان میافزاید. از این رو، مطالعه ی حاضر به هدف بررسی نقش توانمندی اقتصادی کشاورزان بر پایداری اکولوژیکی در استان آذربایجان شرقی انجام گرفت. رویکرد غالب پژوهش، پیمایشی است و داده ها با استفاده از پرسشنامه و با بهره گیری از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای از 384 نفر از روسای خانوارهای روستاهای مورد بررسی به عنوان نمونهی آماری گردآوری شد. روایی پرسشنامه به صورت روایی صوری و پایایی آن توسط ضریب کرونباخ آلفا 0,7) تا (0,96 تایید گردید. سپس داده ها با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مقایسه میانگین پایداری اکولوژیکی روستاها (1,04) نسبت به متوسط نمره آن (2,5) نشان داد که روستاهای استان به لحاظ پایداری اکولوژیکی در وضعیت نامناسبی قرار دارند. براساس نتایج رگرسیون عوامل موثر بر متغیر وابسته مورد بررسی قرار گرفت که این عوامل شامل: دسترسی به نهادههای زراعی، میزان تحول در کمیت و کیفیت فرایند کشاورزی، توانمندی اقتصادی خانوار و قدرت خرید نهادههای زراعی بودند. نتایج پژوهش حاضر در تبیین عوامل موثر بر پایداری اکولوژیکی نشان داد که چهار متغیر مذکور در پایداری اکولوژیکی علاوه بر تاثیر مستقیم، اثرات غیرمستقیم نیز داشتند که پیشنهاد میشود: -1 امکان سنجی انتقال تکنولوژیهای نوین کشاورزی مورد بررسی قرار گیرد و از تکنولوژیهای پیشرفته جهان اول در کشور استفاده شود -2 زمینههای توانمندسازی اقتصادی خانوارهای روستایی فراهم شود -3 نهادههایی که منجر به پایداری اکولوژیکی در کشاورزی میشوند، برای جایگزینی آنها به کشاورزان معرفی شوند.

Keywords:

پایداری اکولوژیکی , توانمندی اقتصادی , استان آذربایجان شرقی