ارزیابی فرآیند تهیه طرح های توسعه شهری براساس اصول اخلاق حرفه ای در شهرسازی (نمونه موردی: طرح راهبردی بافت فرسوده شهر یزد)

دردهه های اخیر با گسترش انتقادات به ناکارآمدی جریان های فکری برآمده از علم گرایی محض روبه رو هستیم. نگاه فاقد ارزش ها در شهرسازی منجر به اثرات نامطلوبی درشهرها نظیر تضییع حقوق شهروندان،تخریب محیط زیست، فقدان مشارکت مردمی و ... گردیده است. در این بین پایبندی به اخلاق حرفه ای می تواند به عنوان یک حلقه مفقوده در طرح های توسعه شهری، بسیاری از مسایل و مشکلات ناشی از آن را کاهش دهد. اخلاق حرفه ای مربوط به رفتار، ادب و عمل شخص هنگام انجام کار حرفه ای است. مفهوم اخلاق حرفه ای، از علم اخلاق اتخاذ شده است، اخلاق حرفه ای عبارت است از مجموعه قوانین اخلاقی که نخست از ماهیت حرفه یا شغل بدست آمده است. ارزیابی اخلاقی طرح های توسعه شهری را می توان در دو رویکرد خلاصه کرد. رویکرد ارزیابی اخلاقی فرایند تهیه طرح و دیگری ارزیابی محصول و خروجی طرح ، که نوع دوم آن موضوع مقاله حاضر است. براین اساس، هدف اصلی تحقیق حاضر، ارزیابی فرآیند تهیه طرح های توسعه شهری براساس اصول اخلاق حرفه ای در شهرسازی برای طرح راهبردی بافت فرسوده شهر یزد می باشد. روش مقاله حاضر، توصیفی-تحلیلی است و برای گردآوری داده ها از روش پیمایشی(توزیع پرسشنامه در بین متخصصان، تهیه کنندگان و مدیران شهری) بهره گرفته شده است. همچنین برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار BSC Designer ، SPSS، Expert Choice استفاده شده است و از روش سلسله مراتبی AHP برای وزن دهی معیارهای اخلاق حرفه ای و کارت امتیاز متوازن برای مشخص شدن میزان رعایت اخلاقی نمونه مطالعاتی استفاده شده است. از یافته اصلی تحقیق می توان به شناسایی معیارهای ارزیابی اخلاق حرفه ای و شاخص های آن اشاره کرد که عبارتند از: تهیه و آماده سازی طرح، صلاحیت مشاور، عدالت و رفاه اجتماعی، میزان پاسخگویی و شفافیت، مشارکت، تعامل حقوقی، کیفیت زیست محیطی، کیفیت اجتماعی-اقتصادی، ایمنی و امنیت و کیفیت پیشنهادات طرح. بر اساس یافته های تحقیق، معیارهای عدالت و رفاه اجتماعی(0.208)، حفظ محیط زیست(0.181)، ایمنی و امنیت(0.155) بیشترین وزن را در بین معیارهای ارزیابی اخلاق حرفه ای کسب کردند. همچنین می توان رعایت اخلاق حرفه ای در طرح راهبردی بافت فرسوده شهر یزد را 55.77 درصد عنوان کرد که در این بین معیار توجه به حفظ محیط زیست با 62.74 درصد بهترین وضعیت و معیار مشارکت با 47.95 درصد ضعیف ترین وضعیت را به خود اختصاص داده اند.

Keywords:

اخلاق حرفه ای , فرآیند تهیه طرح , ارزیابی , طرح راهبردی بافت فرسوده شهر یزد