نقش عاملیت روایی زنان و قابلیت های نمایشی آن در توسعه ی پیرنگ داستانی شاهنامه فردوسی مطالعه موردی: روایت گردیه در حماسه بهرام چوبین

پژوهش حاضر قصد دارد با تمرکز بر نقش عاملیت روایی و شخصیت پردازی زنان در حماسهی شاهنامه به قابلیت نمایشی آن توجه نشان دهد. به این منظور حماسهی بهرام چوبین از داستان پادشاهی خسرو، با تمرکز بر نقش گردیه در پیشرفت روایت مورد مطالعه قرار گرفته است. برای درک بهتر سازوکار نقش شخصیت در پیرنگ و جلوه های دراماتیک آن در ساختار نمایشی، نظریات مانفرد فیستر به عنوان الگوی نظری پایه مورد توجه بوده است. هدف اصلی پژوهش بررسی مفهوم کنش و عمل نمایشی و رابطهی آن با گسترش دراماتیک است. بر اساس شواهد موجود در روایت گردیه با دو سطح از روایت روبرو هستیم: نخست، زیرساخت که بستری گسترده است و روایتهایی تو در تو و مرتبط درباره ی سه شخصیت اصلی، یعنی گردیه، بهرام و خسرو را در بر میگیرد. این سطح، بر اساس زمان و رویدادهایی که از پس هم آمدهاند، همان داستان بر تخت نشستن خسرو است که در دل خود حماسهی بهرام و گردیه را نیز روایت میکند. دیگر، روساخت، که پی رنگی متکی بر تحول شخصیت دارد و بر اساس عاملیت نقش گردیه، داستان را پیش میبرد. نتایج به دست آمده در این پژوهش نشان میدهد در اقتباس نمایشی از روایتهای حماسی شاهنامه، آنچه اهمیت بیشتری دارد، تهمیدات اقتباسی نمایشنامه نویس و نقطه ی دید اثرگذار بر تماشاگر، با محوریت شخصیت است و نه صرفا مجموعه ی حوادث و رویدادها

Keywords:

زن , حماسه , شاهنامه , گردیه , موقعیت دراماتیکی , پیرنگ