مسیولیت کیفری اطفال و نوجوانان در ایران و انگلیس؛ انواع و دامنه ی سنی آن (تحلیل چالش های قانونی و قضایی)

در حقوق کیفری ایران، متعاقب تصویب قانون مجازات اسلامی 1392 تحولات گسترده ای در نظام پاسخ دهی کیفری حاصل گردید. یکی از بخشهای متاثر از این تغییرات تقنینی حادث شده، مقوله ی شناخت مسیولیت کیفری و نیز طراحی سیاستهای پاسخ دهی کیفری در قبال بزهکاری اطفال و نوجوانان بوده است. در سطح مفهوم شناخت مسیولیت کیفری، مقنن رویکرد نوینی اتخاذ نمود که مبنای آن سن مسیولیت کیفری کامل در جرایم مستوجب تعزیر به صورت قطعی 18 سال تمام شمسی و در جرایم مستوجب حدود و قصاص هر چند اساس مسیولیت کماکان همان سن کبر شرعی 9 سال و 15 سال تمام قمری است مع الوصف با طراحی مکانیزم قانونی ویژهای که محور اصلی آن احراز رشد جزایی بر مبنای معیارهای پزشکی، روان پزشکی یا عرفی است زمینه را برای افزایش سن مسیولیت کیفری چنین جرایمی تا 18 سال فراهم نموده به نحوی که در مواد 88 و 89 قانون یاد شده ضابطه شناخت مسیولیت اطفال و نوجوانان به طور تدریجی تبیین و پاسخدهیبر اساس سن مرتکب و بعضا نوع جرم ارتکابی در جرایم مستوجب تعزیر مشخص شده، به علاوه در ماده 91 این قانون با فرض شبهه در رشد و کمال عقل نوجوانان بزهکار و عدم درک آنها از ماهیت و حرمت جرم ارتکابی به نوعی ضرورت رشد جزایی را تبیین و مجازات حدود و قصاص را در فرض عدم احراز آن منتفی دانسته است. بدیهی است که با نظر به همین تحولات قانون مجازات اسلامی 1392 میتوان حجم چالش های نظری موجود در این خصوص را دریافت. به همین دلیل در این مقاله سعی میگردد که با نظر به تحلیل تطبیقی مختصر از حقوق انگلیس، نسبت به شناسایی ابعاد مسیولیت کیفری اقدام نمود.

Keywords:

مسیولیت کیفری , اطفال و نوجوان , انواع جرایم , حقوق ایران , حقوق انگلستان