کنکاشی درفقه اجتماعی با تاکید برحکم معاملات کودک ممیز

برخلاف فقه فردی-که درآن فرد محور است و تکالیف فردی اشخاص بیان می شود-فقه اجتماعی بامحوریت جامعه به آن دسته از مسایلی اطلاق می شود که زاییده جامعه و اجتماع است و فقیه باید بر اساس اجتهاد پویای فقهی، پاسخی متناسب با مقتضیات زمان ومکان ابرازکند.دوران کودکی ؛ازآغاز تولد تا دوران بلوغ را شامل می شود. کودکان در این مدت از نظر رشد قوه ممیز و قوای عقلانی و جسمانی در شرایط یکسان نیستند لذا دردانش فقه معاملات صغیر غیر ممیز باطل و تصرفات او بلا اثر است همچنین درباره صحت معامله مراهق اختلاف اساسی بین فقها وجود ندارد . عمده ترین اختلاف در مورد صبی ممیز است که برخی از فقها معاملات اورا باطل دانسته اند و علت بطلان را مصلحت صغیر و حفظ اموالش ذکرکرده اند. گروهی دیگر از فقها معاملات اورا در صورت استقلالی بودن غیرنافذ می دانند و حکم به بطلان را به خاطر مسلوب العباره نبودن صغیر ممیز رد می کنند. گروه سوم از فقها معاملات خرد و یسیررا به دلیل سیره متشرعه و دفع حرج جایز می دانند. اما معاملات خرد و یسیر از بحث ما خارج است چرا که عمده بحث و اختلاف نظردر معاملات خطیر صغیر ممیز است. در این نوشتار با توجه به مقتضیات زمان و مکان ،تغییر جوامع از سنتی به مدرن وپویایی فقه شیعه ،نظریه عدم نفوذ معاملات صغیر ممیز تقویت ومستدل شده است .

Keywords:

فقه اجتماعی , معاملات , کودک , ممیز