اثربخشی درمان طرحواره های هیجانی بر مشکلات رفتاری نوجوانان آسیب دیده خشونت

زمینه و هدف: کودکان و نوجوانان بسیاری توسط مراقبان اصلی خود مورد صدمه و آسیب بدنی قرار می گیرند که این اعمال، تحت عنوان خشونت های خانگی بارها مورد و بررسی بوده است. پژوهش ها موید آن بوده اند که هرگونه سوء رفتار می تواند بر افزایش میران اختلال های روانپزشکی، بزهکاری، کاهش اعتماد به نفس و مشکلات میان فردی مرتبط باشد. از آثار اصلی این آسیب ها می توان به مشکلات رفتاری درون سازی و برون سازی شده اشاره نمود. پژوهش ها حاکی است که این کودکان ممکن است مسایلی همچون اضطراب، افسردگی، بزهکاری و یا پرخاشگری را نشان دهند که می تواند تا بزرگسالی ادامه پیدا کند. هرچند بیشتر مداخلات برای کاهش این مشکلات بر آموزش و درمان خانواده ها تمرکز نموده اند، لیکن خود فرد آسیب دیده به عنوان واکنش دهنده اصلی به آسیب ها می تواند مورد درمان قرار گیرد. بدین منظور تاثیر گذاری درمان طرحواره های هیجانی بر کاهش مشکلات رفتاری نوجوانان مورد آسیب و خشونت خانگی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. روش کار: پژوهش حاضر در زمره پژوهش های نیمه تجربی به شمار می رود. جامعه آماری پژوهش نوجوانان آسیب دیده در شهرستان مشهد بوده اند که از این تعداد، 40 نفر از مراجعان مراکز مشاوره و مددکاری تحت پوشش بهزیستی شهرستان مشهد به صورت در دسترس انتخاب گردیدند. این تعداد به طور تصادف در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. مداخله (درمان طرحواره های هیجانی) با مشارکت گروه آزمایش انجام گردید. درمان طرحواره های هیجانی شکل جدیدی از درمان شناختی رفتاری است که لیهی با اقتباس از نظریه شناختی بک، طرحواره درمانی یانگ، مدل فراشناختی ولز و رویکرد مبتنی بر پذیرش، برای درمان مشکلات هیجانی تدوین نموده است. مداخله 13 جلسه ای بر طبق الگوی درمانی طرحواره های هیجانی برای مشارکت کنندگان گروه نمونه انجام شد. ابزار مورد استفاده پرسشنامه کودک آزاری و غفلت، مقیاس طرحواره هیجانی لیهی (LESS) و پرسشنامه افسردگی، اضطراب و رفتار بزهکارانه را شامل می شد. هر دو گروه آزمایش و گواه پیش از انجام جلسات گروه درمانی و پس از انجام این جلسات در مورد گروه آزمایش و در نهایت بعد از دو ماه از انجام جلسات برای پیگیری نتایج تکمیل نمودند. داده ها با روش تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: نتایج موید آن بود که درمان طرحواره های هیجانی می تواند به کاهش افسردگی، اضطراب و رفتار بزهکارانه در گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه منجر گردد. بنابراین می توان درمان طرحواره های هیجانی را در کاهش مشکلات رفتاری نوجوانان آسیب دیده خشونت موثر دانست.بحث و نتیجه گیری: مداخله به موقع و مناسب همچون درمان طرحواره های هیجانی می تواند کاهش مشکلات و مسایل رفتاری نوجوانان را سبب شود. آموزش مهارت اعتباربخشی هیجانی به عنوان بخشی از مداخلات رویکرد درمانی EST به افراد امکان داده است تا در شرایط دشوار هیجانی از راهبردهای سازگارانه جهت دریافت حمایت اجتماعی استفاده کنند. همچنین شکل گیری این باور که هیجانات فرد توسط دیگران درک می شود و یا همان اعتبار بخشی هیجانی از طریق تسهیل پردازش شناختی هیجان به یافتن منطقی برای هیجانات و تقویت این باور که هیجانات فرد قابل درک هستند کمک می کند و در برابر همدلی ادراک شده، احساس آرامش بیشتری در فرد ایجاد می شود. آموزش مهارت های تنظیم هیجان از طریق بهبود و ارتقای مهارت های اصلاح، پذیرش و تحمل هیجانات منفی، دستیابی به اهداف درمانی در زمینه های مختلف را تسهیل می سازد.

Keywords:

درمان طرحواره هیجانی , مشکلات رفتاری , کودک آزاری , خشونت , نوجوان