بررسی و تطبیق بن مایه های عشق و ازدواج در حمزه نامه فارسی و حمزه البهلوان عربی

یکی از قصه های عامیانه مشهور فارسی حمزه نامه نام دارد. شخصیت اول قصه، عموی پیامبر (ص) و داستان، حاوی ماجراهایی است که برای حمزه در ارتباط با کسری انوشیروان، پیش می آید. برخلاف اعتقاد پیشین مبنی بر اصالت ایرانی این روایت، قصه اصالت عربی دارد و در ادبیات عرب اثری در حوزه ادب الشعبی و السیره الشعبیه به حساب می آید و شخصیت اصلی آن پهلوانی خیالی است. براساس اسناد، قصه های پهلوانی و حماسی ایرانی که از طریق ارتباط فرهنگی اقوام غرب آسیا به شبه جزیره راه یافته بودند، در به وجود آمدن و شکل گیری این قصه تاثیر به سزایی داشته اند. یکی از بن مایه های قصه های عامیانه و روایت های حماسی، موضوعات مرتبط با عشق و ازدواج است. این مضامین متعددند و شماری از آن ها در هر دو متن عربی و فارسی به چشم می خورد؛ از جمله پدر مکانی و مادر مکانی، برون همسری، عشق شنیداری و... . طبیعی است که طرح این مضامین در هر دو اثر تفاوت ها و شباهت هایی باهم دارند. برای مثال در هر دو اثر پدر مکانی پر رنگ تر است و برون همسری کاملا طبیعی به نظر می رسد. هم چنین بروز بعضی مضمون ها، مانند پیش گامی و آزادی دختر در ازدواج و عشق بازی، ریشه در حس تفاخر نژادی دارند و ارتباطی با مادر سالاری به معنای رایج ندارند.

Keywords:

بن مایه , عشق و ازدواج , حمزه نامه , حمزه البهلوان