فضیلت تدبیر و کاردانی در شاهنامه بر اساس نظریه فضیلت ارسطو

ادبیات حماسی، در تربیت اخلاقی جامعه نقشی مهم دارد و شاهنامهی فردوسی به عنوان حماسهای ملی، در پرورش فضائل اخلاقی، به ویژه در بین ایرانیان همواره نقشآفرین بوده است. یکی از این فضائل، تدبیر و کاردانی است. براساس پژوهش حاضر، نمودهای فضیلت تدبیر و کاردانی در شاهنامه ذیل سه مورد قابل تقسیم است: نخست توصیف تدبیر و کاردانی و نشانه های آن، دوم اندرز به تدبیر و کاردانی و سوم تدابیر جنگی است. برای تبیین این موارد از نظریه فضیلت اخلاقی ارسطو یا سه گانه ی دانش، عاطفه و اراده به عنوان چارچوبی تئوریک و فلسفی استفاده گردیده است و برای هر یک از موارد سه گانه، شواهد کافی از شاهنامه انتخاب و نقل گردید. بررسی حاضر نشان میدهد که مفهوم تدبیر و کاردانی در هرسه حیطه ی ذکرشده، در شاهنامه به کار رفته است، بدین معنا که حماسه پردازی چون فردوسی با توصیف کردن، اندرز دادن و نمایش تدابیر جنگی در صحنه ی عمل، زمینه را برای ترویج و پرورش فضیلت تدبیر و کاردانی به مثابه کنشی اخلاقی فراهم کرده است و کار او در این خصوص مبنایی فلسفی و تربیتی دارد.روش ما یر مطالعه و بررسی ای پژوهش به شیوه ی تحلیل محتوای کیفری صورتگرفته است.

Keywords:

ادبیات حماسی , شاهنامه , فضیلت تدبیروکاردانی , نظریه فضیلت ارسطو