ساماندهی ساختارهای مسکونی شهر تهران براساس عوامل اقلیمی

اقلیم بصورت مستقیم بر بدن انسان اثر می گذارد. و نقش بسزایی بر آسایش حرارتی، رفاه فیزیکی و سلامت انسان ایفا می کند. همچنین در پاره ای موارد مانع حضورپذیری شهروندان و بروز فعالیت ها در فضاهای شهری می شوند. این مسئله ضرورت توجه به بحث اقلیم و کنترل اثرات نامناسب عناصر اقلیمی را، در محیط های شهری مشخص می سازد. اگرچه بیش از نیم قرن است که پایه های دانش در مباحث اقلیمی در حال گسترش است اما شواهد اندکی از بکارگیری عملی نتایج مطالعات اقلیمی در طراحی شهری وجود دارد، البته این موضوع می تواند به این دلیل باشد که نتایج بسیاری از مطالعات در مورد تاثیر پارامترهای فضایی بر خرد اقلیم برای کاربرد در طراحی شهری پیچیده و دشوار است زیرا بسیاری از این نتایج، علمی و تئوری بوده و نمی توان از آنها در عملیات طراحی استفاده کرد. شهر و اقلیم، دو سیستم انسان ساخت و طبیعی هستند که تاثیرگذاری تنگاتنگی بر یکدیگر دارند. اقلیم، تا آنجا که با آسایش انسان رابطه برقرار می کند. نتیجه عواملی چون: تابش آفتاب، دما و رطوبت هوا، وزش باد و میزان بارندگی است. اقلیم هر مکان جغرافیایی، شرایط مناسب ویژه ای دارد که در عین حال، محدودیت هایی را نیز در زمینه طراحی شهری به همراه دارد.در کشور ما روگردانی از معماری سنتی در کنار تقلید کورکورانه و البته ناقص از معماری وارداتی، زمینه آشفتگی صنعت مسکن را در نیم قرن گذشته فراهم ساخته است. از این رو، ما با خانه ای روبرو هستیم که از هرزرفت بالای انرژی، کوتاهی عمر مفید و عاری بودن از جنبه های زیباشناختی رنج می برد.نقطه آغازین رعایت ضوابط طراحی اقلیمی، دستورالعمل های طرح های جامع و تفصیلی شهری است. متاسفانه، مطالعات اقلیمی در این طرح ها جایگاه چندان مناسبی نداشته و در اکثر موارد، به صورت تعیین موقعیت شهر در تقسیمات اقلیمی کشور و معرفی گونه شناسی معماری متناسب با آن (البته، به صورت کلی) انجام شده است. همچنین تلاش نظام مهندسی، عمدتا معطوف به بحث زمین لرزه و استحکام ساختمان بوده و اولویت هم سازی مسکن با اقلیم از حوزه مباحث نظری فراتر نرفته است. پس لازم است تا نهادهایی مانند بنیاد مسکن، از اجرای تیپ های یکسان خانه در اقلیم های متفاوت خودداری و هم سازی با اقلیم را در معماری و طراحی ساختمان در نظر داشته باشند. رساله حاضر تلاش دارد تا با رویکرد نوآورانه، راه کارهای علمی را در جهت ساماندهی و هم سازی مسکن شهر تهران با توجه به اقلیم منطقه، ارائه نماید.