بررسی قاعده ی اشتراک بین عالم وجاهل و تاثیر آن بر مسئولیت کیفری

قواعد فقھی فرمول ھای کلی ھستند که در ابواب مختلفی جریان دارند و منشاء استنباط احکام جزئی ھستند که از جمله ی آن ھا قاعده ی اشتراک بین عالم و جاھل است. اشتراک در اصطلاح فقھی عبارت است از این که یک حکم تکلیف یا وضعی شامل ھمه ی مسلمین اعم از زن ومرد، صغیر و کبیر، عالم و جاھل می شود، و ھمه ی افراد مخاطب احکام شرعی و قانونی قرار گیرد. از جمله فروعات این قاعده اشتراک عالم و جاھل است. منظور از قاعده ی اشتراک احکام بین عالم و جاھل این است که تمام افراد مکلف، مخاطب احکام الھی قرار می گیرند، خواه نسبت به حکم علم داشته باشند یا خیر. ادعای نوشتار حاضر این است اولا قاعده ی اشتراک یک قاعده ی اصولی است و ثانیا افراد جاھل نیز مانند عالم در مرحله ی تشریع مکلف به احکام ھستند ولی در مرحله ی تنجز تکلیفی ندارند و معذورند، مگر اینکه مقصر باشند، که در این صورت نسبت به کوتاھی در یادگیری مستحق مجازات الھی ھستند، ھمین مبنا در مسئولیت کیفری نیز مورد توجه قانون گذار بوده است.

Keywords:

قاعده , اشتراک عالم و جاهل , مسئولیت کیفری