محاسبه میزان آب مجازی محصول گندم و جو آبی و دیم در استانهای گیلان، مازندران و گلستان

این پژوهش با هدف تغییرات مکانی و زمانی میزان آب مجازی گندم و جو آبی و دیم، به عنوان محصول استراتژیک و مهم زراعی در سه استان گیلان، مازندران و گلستان انجام شد. بدین منظور از داده های هواشناسی، ×عملکرد ×محصول و ×سطح زیرکشت محصول زراعی گندم و جو بر اساس آمارنامه محصولات زراعی در سالهای 1388-89، 1391-92 و 1394-95 استفاده شد. همچنین برای محاسبه تبخیر و تعرق، نیاز خالص آبیاری و باران موثر از نرم افزار NETWAT استفاده شد. راندمان آبیاری برای محصول گندم 50 درصد و برای محصول جو 40 درصد انتخاب شد. نتایج نشان داد که میزان آب مجازی گندم آبی و دیم در استانهای گیلان، مازندران و گلستان در سالهای مختلف 1390)، 1393 و (1396 به طور میانگین به ترتیب بین 0/76-2/81 مترمکعب بر کیلوگرم و 0/17-3/21 مترمکعب بر کیلوگرم تغییر میکند که حد پایین آن در محدوده تولید استاندارد جهانی یک مترمکعب در کیلوگرم برای کشت گندم آبی است. میزان آب مجازی محصول جو تحت کشت آبی و دیم در استانهای گیلان، مازندران و گلستان در سالهای مختلف نیز به ترتیب 0/87-2/14 مترمکعب بر کیلوگرم و 0/27-2/32 مترمکعب بر کیلوگرم بوده است که حد پایین آمار ارایه شده مربوط به استان مازندران و گلستان و حد بالای آن که وضعیت حادتری را نشان میدهد، مربوط به استان گیلان میباشد. همچنین در تمام سالهای مورد بررسی، استان مازندران بیشترین تولید محصول گندم و جو تحت کشت آبی و دیم را داشته و این موضوع تمرکز بیشتر بر تولید محصولات زراعی به ویژه غله را در این استان نشان داده و پتانسیل توسعه کشاورزی با توجه به استفاده از منابع آب سبز را نشان میدهد. بدین ترتیب پیشنهاد میشود با توجه به بروز×خشکسالیهای×شدید، کاهش×بارندگی×در×سطح×کشور و کمبود آب آبی، از زراعت دیم و آب سبز به دلیل بهره وری بالا استفاده حداکثری به عمل آید.

محاسبه میزان آب مجازی محصول گندم و جو آبی و دیم در استانهای گیلان، مازندران و گلستان Keywords:

آب مجازی , NETWAT , نیاز خالص گندم , کشت دیم , بهره وری آب آبیاری , راندمان.