مطالعه پایداری عملکرد غله جدید تریتی پایرم با لاین های تریتیکاله و ارقام گندم نان ایرانی با استفاده از روش تفکیک آثار متقابل ژنوتیپ در محیط

غله جدید تریتی پایرم اولیه آمفی پلوئیدی مصنوعی و حاصل تلاقی ارقام زراعی گندم دورم AABB) Triticum durum, 2n=4x=28,) و گونه وحشی علف شور ساحل ((Thinopyrum bessarabicum, 2n=2x=14, EbEb می باشد. در این پژوهش اثر متقابل ژنوتیپ و محیط حاوی تغییر در جهت و مقدار برای عملکرد دانه 17 ژنوتیپ متشکل از هشت لاین اولیه و ترکیبی اولیه گندم جدید تریتی پایرم، پنج لاین تریتیکاله و چهار رقم گندم نان ایرانی با طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال های زراعی 81، 85 و 89 در هفت محیط در سه منطقه کرمان، سیرجان و نی ریز، بر اساس روش مور صورت گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب برای عملکرد دانه حاکی از وجود تفاوت های معنی دار بین محیط ها و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط بود. بر اساس معیار مور بیشترین درصد تغییرات در رتبه، مربوط به دو رقم گندم (امید و الوند) و کمترین مقدار به دو لاین ترکیبی اولیه تریتی پایرم {(St/b)(Cr/b)-4 و (Ka/b)(Cr/b)-6} اختصاص داشت بنابراین لاین تریتی پایرم (St/b)(Cr/b)-4 پایدارترین و رقم گندم امید ناپایدارترین ژنوتیپ شناخته شدند. بر اساس بخش تغییر در جهت مجموع مربعات اثرمتقابل (67/86%) لاین تریتیکالهM45 و لاین ترکیبی اولیه تریتی پایرم(Ka/b)(Cr/b)-5 پایدارترین ژنوتیپ ها با عملکرد بالا بودند بنابراین اولا می توان با انجام آزمایش های تکمیلی به زارعی به ترتیب جهت معرفی یک لاین جدید زراعی تریتیکاله برای تولید دانه و یک لاین مرتعی تریتی پایرم ترکیبی اولیه برای تولید علوفه اقدام نمود و ثانیا می توان از این لاین تریتی پایرم در برنامه اصلاح گندم نان مقاوم به شوری در ایران استفاده نمود.

مطالعه پایداری عملکرد غله جدید تریتی پایرم با لاین های تریتیکاله و ارقام گندم نان ایرانی با استفاده از روش تفکیک آثار متقابل ژنوتیپ در محیط Keywords:

اثر متقابل ژنوتیپ در محیط , تریتی پایرم اولیه , تریتیکاله , گندم نان و روش مور