تعیین شاخصهای زیست محیطی و منشا فلزات سنگین در غبارهای ته نشین شده خیابانی شهرگرگان

تراکم جمعیت شهری، شهرسازی سریع، نیاز مداوم به افزایش محدوده شهری و افزایش تعداد و تنوع منابع آلاینده در محیط زیست شهری در دهه های اخیرکیفیت محیط زیست این مناطق را کاهش داده است. با توجه به اینکه غبار خیابان بیش از همه تحت تاثیر منابع آلاینده محیطی قرار میگیرد، به همین دلیل جایگاه مهمی برای تجمع فلزات بالقوه سمی در محیط شهری به شمار می آید. بنابراین غلظت آلاینده ها در غبار خیابان در نواحی شهری به ویژه در شهرهای پرجمعیت و صنعتی، از نشانگرهای مهم آلودگی زیست محیطی در این مناطق به شمار میرود. با توجه به افزایش وسعت و جمعیت شهری گرگان در سالهای اخیر که پتانسیل آلودگی در آن افزایش یافته است، در مطالعه حاضر تلاش شده با اندازه گیری غلظت فلزات سنگین در غبارهای تهنشین شده خیابانی میزان آلایندگی غبار خیابانی شهرگرگان بررسی شود. بدین منظور تعداد 18 نمونه از غبار خیابانهای اصلی شهر گرگان طی شرایط آب و هوایی خشک ( مرداد ماه (1397 جمع آوری شد، غلظت فلزات سنگین به روش طیفسنجی پلاسمای جفت شده القایی (ICP–MS) آنالیز گردید. شناسایی منشا فلزات با استفاده از تحلیل مولفه اصلی (PCA) و آنالیز خوشهای (CA) بررسی شد، همچنین جهت تعیین سطح آلودگی فلزات سنگین از شاخص زمین انباشت (Igeo) استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل مولفه های اصلی و آنالیز خوشهای نشان میدهد که عناصرCu، Cr، Fe، Ni، Zn، Sb،Pb داری منشاء انسانزاد و عناصر Cd، Mn، As، Co دارای منشاء طبیعی میباشد. شاخص آلودگی نیز بیانگرسطح الودگی شدید Cuو Sb، آلودگی متوسط Pb و Zn، آلودگی متوسط تا غیر آلوده Ni، Cd، Cr و عدم آلودگی برای عناصر Co، Mn، Fe و As است.

Keywords:

فلزات سنگین , شاخص زمین انباشت , شاخص آلودگی , غبار خیابان , گرگان