بررسی و تحلیل جامعه شناختی آداب و رسوم در شاهنامه فردوسی (با تکیه بر آیین حکومت داری)

پژوهش حاضر برآن است تا براساس نظریه جامعه شناسی ادبیات و به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی جامعه شناختی آداب و رسوم در شاهنامه فردوسی بپردازد. بررسی ها نشان می دهد که شاهنامه، صرفنظر از برتری ها و مزایای شعری و جنبه کلامی و بلاغی، آیینه تمام نمای اجتماع ایران با ستان و گنجینه ای با ارزش از اطلاعات سیاسی، اجتماعی و تاریخی است که فردوسی در آن گذران زندگی، عادت ها، باورها و رسم های جامعه ایران قبل از اسلام را بدون تصنع نشان می دهد. هر چند در این اثر نشانه هایی از آداب اسلامی دیده می شود اما به نظر می رسد فردوسی در بازتاب آداب و رسوم ایرانیان متاثر از جامع ایران باستانی است. این اثر، آکنده از نمونه های واقعی زندگی مردمان ایران است؛ به همین دلیل می توان آن را سندی با ارزش برای شناخت فرهنگ و تمدن ایران دانست چرا که در آن گزارش های موثقی از آداب و رسوم سنن ایرانیان ارائه شده است. دلیل بازتاب این آداب و رسوم را هم می توان در از بین رفتن شکوه و عظمت ساسانیان، سیطره و سلطه حکام غز بر ایران و به تبع آن از بین رفتن فرهنگ ایرانی دانست که روحیه میهن پرستی و تعهد فردوسی باعث شد، وی در برابر این رویدادهای منفی واکنش نشان دهد چرا که با تمام وجود این مشکلات را حس کرد و تلاش او منجر به خلق سندی معتبر و با ارزش به نام شاهنامه شد، که اغلب آداب و رسوم ایرانیان را در خود جای داده است.

Keywords:

جامعه شناسی ادبیات , آداب و رسوم , شاهنامه , فردوسی