عدم مشروعیت قطعنامه های بین المللی از منظر حقوق بشر و سیاست بین الملل (مطالعه موردی ایران 1398-1359)

از قرن نوزدهم به همراه پیشرفت انسان در عرصه علم و تنکنولوژی نیاز جوامع به یکدیگر افزایش یافته است، به گونه ای که امروزه هیچ کشوری را نمی توان یافت که خود را بی نیاز از سایر کشورها بداند. بر این اساس یکی از راه های اعمال فشار بر کشورهای نقض کننده حقوق بین الملل، استفاده از ابزار تحریم های بین المللی است، تا کشورهای مذکور رفتار خود را تعدیل نمایند. اگرچه در مواردی کشورهای قدرتمند از این ابزار سوء استفاده کرده و از آن در جهت منافع ملی و سیاست های منفعت گرانه خود استفاده کرده اند، لیکن استفاده از تحریم بین المللی به عنوان اقدام متقابل و نیز نوعی اقدام جمعی از سوی شورای امنیت مشروع بوده و چنانچه انجام آن با بررسی وضعیت کشور خاطی و نقاط ضعف آن همراه باشد و برای هر کشور تحریم خاص اعمال گردد. هرچند مجمع عمومی سازمان ملل متحد به کرات اقدامات قهرآمیز اقتصادی را به عنوان وسیله ای جهت دستیابی به اهداف سیاسی محکوم کرده و از کشورهای صنعتی خواسته تا از موضع برتر خود به عنوان وسیله اعمال فشار اقتصادی با هدف تغییر رفتار سایر کشورها استفاده نکنند، با این حال، آمریکا همواره تلاش کرده است از ابزار تحریم به منزله ابزاری سیاسی برای تحت فشار قرار دادن کشورها از جمله ایران بهره جوید. برخی بر این باورند که تحریم اقتصادی نشان از همبستگی جامع بین المللی برای به کرسی نشاندن اعتبار پاره ای از مقررات بین المللی از جمله قواعد آمره و تعهدات عام الشمول حقوق بین الملل است. اما تحریم ها هنگامی موثر خواهد بود که همه گیر و جامع باشند و توافق همگانی راجع به اجرای آن اعمال شود با این استثناء که صدمه به حقوق اولیه بشری ملت ها وارد نشود و زندگی افراد غیرنظامی که رزمنده یا متخلف محسوب نمی شوند را به سختی تحت تاثیر قرار ندهد. هدف از این پژوهش، بررسی تحریم های بین المللی (شورای امنیت، اتحادیه اروپا و آمریکا) علیه ایران از منظر حقوق و سه مولفه سیاست بین الملل (دموکراسی، حقوق بشر و کمک های بشردوستانه) و بررسی مشروعیت یا عدم مشروعیت قطعنامه های ضد ایرانی شورای حکام و شورای امنیت و ارتباط تمدید قانون داماتو در رابطه با فعالیت های هسته ای ایران است که بر اساس معاهدات و حقوق بین الملل فاقد مشروعیت و به نوعی نقض قواعد موکراسی است.

Keywords:

ایران , دموکراسی , کمک بشردوستانه , حقوق بشر , تحریم اقتصادی , قانون داماتو , سیاست بین الملل