بررسی نکاح منقطع (موقت)

1-محمد جوادنیا ریک

2-الناز صادقی

نکاح منقطع چیست؟

نکاح منقطع یا صیغه که به متعه نیز معروف میباشد یک از انواع نکاح شرع اسلامی است که باعث میشود زن و مرد تا مدت معینی به عقد یکدیگر در آیند و به هم محرم شوند، بنابراین میتوان گفت این نکاح برخلاف نکاح دائم که مدت معینی ندارد، دارای مدت زمان مشخصی است و در این مدت هرگونه رابطه ای بین زوجین از نظر قانونی و شرعی بلامانع است.

شرایط صحت نکاح منقطع چیست؟

قانونگذار برای اینکه نکاح منقطع از صحت لازم برخوردار باشد شرایطی را پیش بینی کرده است، که در ادامه به آن میپردازیم:

الف. در تمامی عقود اعم از نکاح دائم و منقطع انعقاد عقد باید با رضایت و قصد طرفین صورت بگیرد.

الف. نکاح منقطع باید دارای مدت زمانی مشخصی باشد و در غیر این صورت باطل است.

ب. مهریه باید در نکاح منقطع مشخص شود.

نفقه در عقد موقت

نفقه شامل همه نیازهایی متعارف و متناسب با وضعیت زوجه مانند مسکن، پوشاک، لباس ها، غذا، لوازم منزل، هزینه های درمانی و بهداشتی و .. میباشد، که در عقد نکاح زوج موظف است به زوجه پرداخت نماید، و در صورت عدم پرداخت آن برای زوجه حق طلاق بوجود می آید، ولیکن در عقد منقطع پرداخت نفقه به زوجه الزامی نمی باشد، بنابراین عدم پرداخت نفقه از جانب زوج موجب ایجاد هیچ حقی برای زوجه نمیشود، مگر اینکه در هنگام عقد، پرداخت نفقه شرط شده باشد.

نفقه فرزندان در نکاح منقطع

نفقه فرزند همانند نفقه زوجه شامل تمام نیازهای روزانه فرزند است که پدر یا جد پدری موظف است پرداخت نماید، و در این موضوع فرقی نمیکند که فرزند حاصل عقد دائم باشد یا منقطع، در هر صورت پدر موظف است به فرزند خود نفقه پرداخت کند.

مهریه در نکاح منقطع

مهریه دینی است که زوج از زمان انعقاد عقد نکاح موظف است به زوجه پرداخت نماید، لذا تعیین مهریه در عقد موقت الزامی میباشد و تعیین نکردن آن موجب ابطال نکاح منقطع میشود، ولیکن این موضوع در عقد دائم الزامی نمیباشد و طرفین میتوانند هر زمانی بعد از نکاح میزان مهریه را مشخص نمایند.

ارث در نکاح منقطع

چنانچه در نکاح منقطع هریک از طرفین فوت کنند، هیچ گونه ارثی به یکدیگر تعلق نمیگیرد، مگر آنکه در هنگام نکاح شرط شده باشد و طرفین به توافق برسند.

آیا ثبت واقعه نکاح منقطع الزامی میباشد؟

نکاح عملی شرعی است که باعث میشود زن مرد به یکدیگر محرم شوند و از نظر قانونی امری صحیح است، اما برای اینکه مشکلاتی برای افراد به وجود نیاید قانونگذار اصرار بر ثبت رسمی واقعه نکاح دارد به صورتی که در نکاح دائم این امر را الزامی دانسته و در صورت عدم ثبت آن مجازاتی برای زوج در نظر گرفته است، اما در نکاح منقطع یا عقد موقت ثبت نکاح الزامی نمیباشد مگر آن که در نکاح منقطع فرزندی متولد شود در این صورت ثبت واقعه نکاح منقطع الزامی است.

مدت زمان نکاح منقطع

رکن اصلی در نکاح منقطع مدت دار بودن آن است لذا این مدت میتواند از یک ساعت تا ۱۰۰ سال یا بیشتر ادامه پیدا کند، ولیکن این نظر بین فقها وجود دارد چنانچه مدت زمان نکاح منقطع بیش تر از عمر انسان باشد نکاح منقطع به منزله نکاح دائم است.

پایان نکاح منقطع

همان طور که پیش تر گفته شد در عقد موقت نکاح دارای مدت زمان است و پس از آن رابطه زوجیت از بین میرود، لذا نکته حائز اهمیت در نکاح منقطع این است که هیچ گونه طلاقی اعم از بائن یا رجعی در نکاح منقطع وجود ندارد و تنها این عقد با گذشت مدت زمان نکاح و یا بذل مدت توسط زوج به پایان میرسد.

بذل مدت: همان طور که گفته برای اینکه عقد موقت خاتمه یابد نیاز است تا مدت آن به پایان برسد، ولیکن مرد این حق را دارد که باقی مدت نکاح منقطع را به  همسر خود ببخشد یا عبارتی بذل کند تا نکاح پایان یابد.

عده در نکاح منقطع

عده مدت زمانی است که زوجه موظف است بعد از طلاق و یا پس از فوت همسر خود نگه دارد و در این مدت نمیتواند به عقد فرد دیگری در آید و یا رابطه جنسی داشته باشد، لذا مدت زمان عده در عقد نکاح منقطع در صورت بذل مدت یا پایان مدت نکاح ۲ بار پاکی قاعدگی است، و چنانچه همسر وی فوت کند موظف است ۴ ماه این مدت را رعایت کند، همچنین در صورتی که زوجه باردار باشد این مدت تا پایان دوران بارداری میباشد.