بررسی پرخاشگری و خشونت در فوتبال و ارائه راهکارهای پیشگیرانه و کنترلی

هدف از این مطالعه، تحلیل مسئله اجتماعی پرخاشگری و خشونت در فوتبال ایران بود تا با تکیه بر یافته های پژوهشی صورت گرفته، مطالعات اسناد مربوطه و مشاهدات عینی و آرای صاحبنظران در این باره ضمن علتیابی موضوع، راهکارهای پیشگیرانه و کنترلی ارائه شود. مطالعه پرخاشگری، خشونت و حوادث استادیومهای فوتبال کشور در دو ده ه گذشته بویژه در یک سال اخیر، نشانگر آن است که پرخاشگری و خشونت موجود ناشی از رویکردهای زمینهای، مدیریتی و عملکردی رویداد بوده که هر کدام دارای ابعاد متعدد و متنوعی هستند. رویه زمینه ای رویداد شامل جو رسانه ای و مداخلات، زمینه فرهنگی و اجتماعی، تعارض درونی و بیرونی تیمها، نگرش و رفتار متقابل تیمها میباشد. رویه مدیریتی رویداد مبتنی بر سیستم و جو امنیتی، مدیریت برگزاری و میزبانی، کیفیت امکانات و خدمات، مدیریت جمعیت و تردد است. رویه عملکردی رویداد مشتمل بر عملکرد داوری و نظارت، جو بازی و اتفاقات، عملکرد نسبی تیمها میباشد. از سوی دیگر، برای کنترل و پیشگیری حداکثری پرخاشگری و خشونت در فوتبال، باید ابتدا به رویه زمینه ای توجه شود چون پیش زمینه و محرک رویه های مدیریتی و عملکردی است و همچنین در گام بعدی باید به ابعاد رویه مدیریتی توجه ویژه شود و در نهایت ابعاد رویه عملکردی که به زمان برگزاری رویداد برمیگردد. بنابراین در این راستا اگر سازوکارها و ساختارهای متناسب و مناسب در فوتبال کشور تعریف و اجرایی شود میزان پرخاشگری و خشونت تقلیل یافته و در شرایط بهینه قابل کنترل است. از سوی دیگر، هرگاه اقتدار لازم در حوزه مدیریت فوتبال وجود نداشته باشد، تصمیم سازیها و تصمیم گیریها مبتنی بر مصلحت-منفعت شده و یا تصمیمات با تاخیر اعلام میشود که خود باعث ناکارآمدی عملکردی حوزه مدیریتی شده و در بین تماشاگران و هواداران فوتبال و گاهی اوقات حتی بازیکنان و کادر فنی باشگاه های سراسر کشور احساس ناعدالتی در دسترسی به امکانات به وجود می آید که نهایتا0 منجر به نارضایتی شده و در پی آن پرخاشگری و خشونت حاصل می-شود. بروز پرخاشگری و خشونت از سوی تماشاگران، هواداران، بازیکنان، مربیان و حتی داوران به شکل کنشهای اولیه و تاثیرات ثانویه رفتاری از سوی آنها و به ویژه هواداران و تماشاگران صورت میگیرد. کنشهای اولیه شامل پرتاب اشیاء از سوی تماشاگران، شکستن صندلیهای ورزشگاه ها و تخریب سکوها، آسیب به تاسیسات و تجهیزات ورزشگاه ها، شکستن شیشه های اتوبوسها و تخریب آنها، درگیری فیزیکی تماشاگران، مصدومیت تماشاگران و کشته شدن آنها در ورزشگاه ها است و تاثیرات ثانویه رفتاری مشتمل بر تعارض قومیتی، عبور از سازوکارها، دگرگونی ارزشها، توسعه بیتفاوتی، فرهنگ زدایی، عدم تعادل روانی، هنجارشکنی، تضعیف اعتماد، خشونت و اوباشگری، حریمشکنی، تقویت زیادهخواهی، توهین و تحریک، توجیه نگرش منفی است.در مجموع برای عملیاتی کردن مدیریت پیشگیری و کنترل پرخاشگری و خشونت در فوتبال، راهکارهای زیر پیشنهاد میشود: پیشبینی دادسرای ویژه ورزش یا شعبه تخصصی ورزش برای رسیدگی به جرایم مربوطه، حضور نماینده دادستانی به عنوان ناظر عمومی در مسابقات ورزشی و ارائه گزارش حوادث و رخدادهای غیرورزشی به مقامات قضائی، پیشبینی کمیته امنیتی - انتظامی تامین امنیت در اماکن ورزشی وابسته به شورای امنیت کشور و شورای تامین استان، ممانعت از برگزاری مسابقات مهم ورزشی در اماکن فاقد تسهیلات، امکانات و زیرساختهای ضروری (از جمله ورودیها و خروجیهای مجزا، دوربینهای مداربسته، شمارهگذاری صندلی و فروش الکترونیکی بلیت، سرویسهای بهداشتی، اغذیه فروشی) از سوی دادستانی یا شورای تامین، استقرار شعبه نظارت بر مطبوعات ورزشی وابسته هیات نظارت بر مطبوعات، ممنوعیت ایجاد و تبلیغ سامانه های پیشبینی مسابقات ورزشی از سوی صداو سیما، جلوگیری از سوگیری و ممانعت از پیشبینی مسابقات فوتبال توسط کارشناسان و مجری های ورزشی صدا و سیما، استفاده از کارشناسان و مجری های دارای نفوذ کلام در توده ی مردم جهت ترویج فرهنگ هواداری، مدنظر قرار دادن صلاحیت های روانی و اخلاقی مهمانان و کارشناسان برنامه های ورزشی و ممانعت از حضور افراد جنجال آفرین و دارای سابقه خشونت و پرخاشگری در برنامه های صدا و سیما، تنش زدایی صدا و سیما از اشتباهات داوری و حواشی جنجال برانگیز، شایعات و تقابل کلامی بازیکنان، مربیان و مدیران باشگاه، اختصاص 10 درصد از درآمدهای حاصل از بلیت فروشی مسابقات ورزشی به نیروی انتظامی جهت تربیت نیروی متخصص تامین نظم در اماکن ورزشی (یا تربیت پلیس ورزش)، استفاده از تکنولوژی VAR توسط داوران مسابقات ورزشی جهت کاهش اشتباهات داوری، اجرای ضابطه 90) 10- 90 درصد سکوها در اختیار هواداران تیم میزبان باشد و 10 درصد مابقی به هواداران تیم میهمان برسد) توسط سازمان لیگ، افزایش نرخ بلیت مسابقات بعدی تماشاگران باشگاه خاطی و کاهش نرخ بلیت مسابقات بعدی تماشاگران منضبط، حذف جرایم نقدی باشگاه ها به واسطه خشونت و پرخاشگری هواداران، برگزاری بازیهای تیم ملی در شهرهای مختلف کشور جهت کاستن از آثار دوقطبیسازی فوتبال در جامعه و تقویت حس همبستگی و اتحاد ملی و تمرین مدیریت مسابقات مهم، برگزاری مسابقات حساس و جنجال آفرین در ابتدای فصل مسابقات، تعبیه ورودی و خروجی مجزا و پیش بینی جایگاه استقرار اختصاصی برای گروه های آسیبپذیر مانند کودکان، نوجوانان و معلولان، تدوین و تصویب اساسنامه کانون هواداران باشگاه ها و بررسی صلاحیت عمومی، اخلاقی و روانی مسئولان کانون و سرمشوق های باشگاه، حساسیت زدایی از دربی ها و مسابقات مهم، استقرار مامورین پوششی در وسائط نقلیه عمومی، استقرار مامورین به شکل محسوس و نامحسوس در میان تماشاگران، برجسته سازی و تجلیل از نکات مثبت دربیها مانند برخوردهای جوانمردانه، رفتار صمیمانه و متواضعانه توام با همدلی و همراهی، معرفی نمادین تماشاگران نمونه با ذکر دلیل انتخاب و تجلیل از رفتارهای شایسته آنان، اعلام فوری تخلف و آرای مربوط برای بازیکنان، کادر فنی و تماشاگران خاطی، محرومیت مربیان و بازیکنان تحریککننده خشونت تماشاگران، محرومیت تماشاگران خاطی و آشوبگر از ورود به استادیوم ها برای مدت طولانی، صدور شناسنامه صلاحیت عمومی، روانی و اخلاقی برای بازیکنان، مربیان و کادر فنی جهت فعالیت در لیگ برتر و کسر نمره و ابطال آن به ازای هرگونه اقدام خلاف شئون فرهنگی، ورزشی و اخلاقی و برگزاری دوره های کوتاه مدت مدیریت رویدادها و مسابقات ورزشی، مهارتافزایی و توانمندسازی مدیران و مسئولان ادارات ورزش و جوانان سراسر کشور، باشگاه ها و هیاتهای ورزشی توسط پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.

Keywords:

پرخاشگری , خشونت , فوتبال , پیشگیرانه , کنترلی.