انتخاب برای بهبود عملکرد و تخمین پارامترها و روند ژنتیکی صفات اقتصادی مرغهای بومی استان مازندران

این پژوهش، در ایستگاه اصلاح نژاد مرغ های بومی مازندران ، باهدف اصلاح نژاد و بهیود عملکرد صفات اقتصادی(صفات وزن بدن در 8 و 12 هفتگی، سن بلوغ جنسی ، تعداد تخم مرغ در سه ماهه اول تولید و میانگین وزن تخم مرغ (در 28، 30 و 32 هفتگی) ) انجام شد. در این ایستگاه برخی رکوردهای شجره ای و صفات تولیدی و تولید مثلی ثبت میشود ، در این پژوهش از داده های جمع آوری شده توسط مرکز اصلاح نژاد مرغ بومی مازندران در طی سالهای 1369 تا 1394 (23 نسل) استفاده شد. برای برآورد مولفه های واریانس-کواریانس و همچنین پارامترهای ژنتیکی صفات، از داده های مربوط به صفات وزن بدن در 8 و 12 هفتگی، سن بلوغ جنسی ، تعداد تخم مرغ در سه ماهه اول تولید و میانگین وزن تخم مرغ (در 28، 30 و 32 هفتگی) که صفات مورد نظر این پژوهش در معیار انتخاب و صفات وزن بدن در یک روزگی، و وزن بلوغ جنسی و وزن اولین تخم مرغ که صفات همبسته بودند استفاده شد. آنالیز اطلاعات با استفاده از مدل دام چند صفته و در نرم افزار WOMBATو با روش حداکثر درست نمایی محدود شده انجام و ارزش های اصلاحی همه پرنده ها پیش بینی شد. روند ژنتیکی و فنوتیپی صفات مورد مطالعه طی 23 نسل انتخاب با استفاده از تابعیت میانگین ارزش اصلاحی و فنوتیپی بر نسل برآورد شد. همچنین در این تحقیق، 6 مدل حیوانی مختلف برازش و معنی داری آثار مدل ها با آزمون نسبت درستنمایی بررسی شد. کلیه مدل ها شامل اثر ژنتیکی افزایشی مستقیم بودند و تفاوت آنها با یکدیگر در برازش آثار ژنتیکی افزایشی مادری، محیطی مادری و کوواریانس اثر ژنتیکی افزایشی مستقیم و مادری بود. بیشترین وراثت پذیری به ترتیب مربوط به صفات وزن بلوغ جنسی (01/0± 49/0) و میانگین وزن تخم مرغ در 28، 30 و 32 هفتگی (01/0± 49/0) و کمترین وراثت پذیری مربوط به صفت تعداد تخم مرغ سه ماهه اول تولید (01/0±16/0) بود. ضرایب تابعیت میانگین ارزش اصلاحی برآورد شده بر نسل برای وزن بدن در سن یک روزگی، 8 هفتگی و 12 هفتگی، سن بلوغ جنسی،وزن بلوغ جنسی، تعداد تخم مرغ، وزن اولین تخم مرغ و میانگین وزن تخم مرغ به ترتیب 03/0 ، 30/6، 99/9، 44/1- ، 01/1- ، 32/1، 19/0 - ، و 06/0 بدست آمد، که به استثنای صفات وزن بلوغ جنسی و میانگین وزن تخم مرغ بقیه صفات معنی دار بودند. ضرایب تابعیت میانگین فنوتیپی صفات برآورد شده بر نسل برای وزن بدن در سن یک روزگی، 8 هفتگی و 12 هفتگی، سن بلوغ جنسی،وزن بلوغ جنسی، تعداد تخم مرغ، وزن اولین تخم مرغ و میانگین وزن تخم مرغ به ترتیب 13/0 ، 29/12، 55/14، 38/0- ، 09/20 ، 11/0 ، 27/0و 28/0 بدست آمد که به استثنای صفات وزن بدن در یک روزگی ، سن بلوغ جنسی و تعداد تخم مرغ ، بقیه معنی دار بودند. به طور کلی، نتایج این تحقیق با توجه به پارامترهای برآورد شده نشان داد که امکان بهبود صفات مورد مطالعه و افزایش میانگین آنها، با استفاده از روش های مناسب انتخاب ژنتیکی وجود داشته و پیشرفت ژنتیکی در صفات تحت انتخاب و صفاتی که همبستگی ژنتیکی با صفات تحت انتخاب داشتند تا حدودی صورت گرفته است. همچنین ، نتایج حاصل از تحقیق حاضر در آنالیز صفات تولیدی و تولید مثلی با 6 مدل مختلف نشان داد که سهم آثار مادری در ایجاد واریانس فنوتیپی بسیار بیشتر ازاثرژنتیکی افزایشی مستقیم بوده است . در نتیجه، حذف این آثار از مدل تجزیه و تحلیل تمامی صفات موجب بیش از حد برآورد شدن مولفه واریانس ژنتیکی افزایشی و در نتیجه وراثت پذیری مستقیم این صفات خواهد شد و پیشنهاد می شود که آنالیز صفات با مناسبترین مدل انجام شود. کلید واژه ها : وراثت پذیری ، روند ژنتیکی، مدل حیوان، همبستگی ژنتیکی، اثرات مادری، مرغ بومی مازندران .