چالش های تامین مالی بنگاه ها از طریق انتشار صکوک (اوراق مالی اسلامی)

انتشار صکوک از طریق بازار سرمایه، یکی از مسیرهایی است که بنگاه ها می توانند برای تامین مالی سرمایه در گردش یا سرمایه گذاری جدید جهت توسعه فعالیت های تولیدی خود از آن استفاده کنند. از طریق انتشار صکوک می توان نقدینگی موجود در جامعه (سپرده های مردم) را به صورت مستقیم به سمت تولید هدایت کرد، زیرا در این سازوکار بنگاه تولیدی به طور مستقیم با سرمایه گذاران (مردم) تعامل دارد. بررسی ها نشان می دهد که در اقتصاد ایران حجم تامین مالی بنگاه ها از مسیر بازار سرمایه در مقایسه با اخذ تسهیلات از شبکه بانکی بسیار ناچیز است و درواقع از این ظرفیت مهم استفاده نمی شود که این امرنشان می دهد چالش هایی در مسیر تامین مالی از طریق انتشار صکوک در بازار سرمایه وجود دارد. گزارش به تحلیل این چالش ها می پردازد. اعمال نرخ های دستوری و نامتناسب با شرایط بازار برای صکوک ازسوی بانک مرکزی و سازمان بورس باعث شده است که فروش این اوراق در بازار اولیه دشوار شده و هزینه های متعهد پذیرنویسی و بازارگردانی افزایش یابد که منجر به افزایش هزینه تمام شده تامین مالی برای بنگاه می گردد و البته توزیع منافع مالی میان شرکت های تامین سرمایه و سرمایه گذاران (حقیقی و حقوقی) را غیرشفاف می کند. ازسوی دیگر عدم آشنایی فعالان اقتصادی با صکوک و پیچیدگی های آن و البته تعدد مراحل اخذ مجوز انتشار و در نهایت فرایند طولانی تایید رکن ضامن صکوک با ضمانت بانکی توسط بانک مرکزی، منجر به افزایش هزینه های مبادلاتی انتشار صکوک برای بنگاه ها شده است. بر این اساس، اصلاح نحوه مداخله نهادهای تنظیم گر درخصوص نرخهای صکوک در راستای تناسب بیشتر این نرخ ها با شرایط بازار، الزام به ارائه رتبه اعتباری صکوک و رتبه اعتباری بنگاه ها توسط موسسات رتبه بندی در بازار سرمایه، امکان انتشار صکوک بدون کوپن همچون اسناد خزانه برای بنگاه ها و در نهایت تلاش برای کاهش زمان رویه های اداری و اجرایی انتشار صکوک میتواند رغبت بنگاه ها و سرمایه گذاران برای استفاده از این سازوکار را افزایش دهد.