بررسی تحمل و سازگاری به تنش خشکی در ژنوتیپ های انیسون (.Pimpinella anisum L) بومی ایران

انیسون گیاهی یک ساله و متعلق به خانواده چتریان است و از اسانس حاصل از میوه آن در صنایع مختلف داروسازی، آرایشی و نوشیدنی استفاده می شود. تنش خشکی یکی از مهم ترین عوامل محدودکننده تولید انیسون در سراسر دنیاست. در این تحقیق برای بررسی رابطه های متقابل میان صفات مختلف و همچنین ارزیابی عملکرد ژنوتیپ های انیسون از روش بای پلات (نمودار دو وجهی) استفاده شد. در این بررسی ۱۸ ژنوتیپ انیسون در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه وسترن استرالیا، در دو شرایط معمولی و تنش خشکی هرکدام در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شدند. پانزده صفت پدیدشناختی (فنولوژیکی)، ریخت شناسی، فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی اندازه گیری شد. نتایج حاصل نشان داد که همبستگی ژنوتیپی مثبت و معنی داری بین عملکرد و تعداد میوه و وزن هزار میوه در هر دو شرایط معمولی و تنش خشکی وجود داشت. با توجه به همبستگی منفی و معنی دار بین صفات فنولوژیک و عملکرد میوه در دو تیمار متفاوت آبیاری، می توان نتیجه گرفت که برای دستیابی برای ژنوتیپ هایی با عملکرد میوه بالا، باید به دنبال انتخاب ژنوتیپ هایی زودرس در انیسون بود. در این مطالعه، همبستگی معنی داری بین صفت محتوای رطوبت نسبی با عملکرد میوه، تحت تیمار تنش مشاهده شد که می توان از این صفت به عنوان شاخص فیزیولوژیک، برای ارزیابی تحمل خشکی در انیسون استفاده کرد. با توجه به نتایج تجزیه خوشه ای بر اساس صفات اندازه گیری شده، تحت هر دو شرایط مورد بررسی ژنوتیپ ها در سه خوشه گروه بندی شدند. با توجه به نتایج حاصل از مقایسه میانگین خوشه ها در شرایط معمولی و تنش، ژنوتیپ های شماره ۱، ۵، ۶، ۱۱، ۱۲، ۱۴، ۱۵ و ۱۶ به عنوان متحمل ترین ژنوتیپ ها به تنش خشکی شناسایی شدند. از این ژنوتیپ ها می توان در برنامه های اصلاحی بهبود تحمل به خشکی در ژرم پلاسم انیسون استفاده نمود.

بررسی تحمل و سازگاری به تنش خشکی در ژنوتیپ های انیسون (.Pimpinella anisum L) بومی ایران Keywords:

Anise , Drought stress , Fruit yield , Essential oil , Biplot , Genotypic correlation , انیسون , تنش خشکی , عملکرد میوه , میزان اسانس , نمودار دو وجهی , همبستگی ژنوتیپی