مدیریت بحران نظام تامین اجتماعی و بررسی عوامل موثر بر پایداری مالی آن: مطالعه ی موردی ایران در بازه ی سال های ۱۳۶۰ تا ۱۳۹۶ (با تکیه بر مولفه های جمعیتی)

تامین اجتماعی مقوله ای شکل گرفته از سیر تحولات فضای سرمایه داری است که تکامل آن به مرور زمان، نقش ویژه ای را برای این نهاد در ساختار اجتماعی و اقتصادی جوامع تعریف کرده است. امروزه اهمیت جایگاه تامین اجتماعی در حوزه هایی چون: تامین امنیت جامعه، فقرزدایی، بهبود وضع سلامت افراد جامعه، برقراری عدالت اجتماعی، تولید و بازتوزیع درآمد، ارتقاء بهره وری و شکل دهی سرمایه ی اجتماعی و انسانی بر صاحب نظران حوزه ی اقتصاد پوشیده نیست. در ایران مقوله ی تامین اجتماعی دارای ریشه ای تاریخی و نهادی است به نحوی که با مرور زمان روند تکاملی خود را طی نمود و در نهایت این نهاد در سال ۱۳۵۴ با نام سازمان تامین اجتماعی ایجاد گردید همگام با تحولات کمی و کیفی در سطح جهانی پیرامون موضوع پایداری مالی تامین اجتماعی و صندوق های بازنشستگی، کشور ایران نیز متاثر از موج تغییرات اثرگذار بر توازن مالی این نهادها قرار گرفته است به نحوی که در محافل علمی، دانشگاهی، سیاسی و همچنین در مقالات، مجلات و کتب متعددی از سوی کارشناسان امر، شرایط حاکم بر این نهادها و نیز آینده ی نگران کننده ی آن در کشور ایران مورد بحث و تاکید واقع شده است. با توجه به ارتباط مستقیمی که بهبود وضعیت این نهاد بیمه گر با ارتقاء شاخص های توسعه دارد، می توان به جرات اظهار داشت که تامین اجتماعی ابزاری مناسب برای توسعه ی جوامع به شمار می رود و باید با تحولات مولفه های توسعه همگام و هماهنگ گردد. در دهه های اخیر جوامع بشری با دو مقوله ی کاهش نرخ زاد و ولد و همچنین افزایش امید به زندگی به دلیل بهبود سطح زندگی و رفاه، ارتقاء کیفیت پزشکی و درمانی و تغییر نگرش به مقوله ی فرزندآوری، مواجه بوده اند که پیامد هایی از جمله سالخوردگی جمعیت را به دنبال داشته است. سالمندی جمعیت علاوه بر اثرگذاری بر متغیرهای اقتصادی، مخارج صندوق های بازنشستگی را نیز افزایش می دهد و توازن یا تعادل مالی این صندوق ها را به چالش می کشد. در این مطالعه، با توجه به فروض یادشده و استخراج داده های تحقیق از بانک جهانی و سالنامه ی تامین اجتماعی و ترسیم نموداری به بررسی این موضوع پرداختیم که ایا میان شاخص های امید به زندگی، نرخ باروری کل و نسبت پشتیبانی با پایداری مالی سازمان تامین اجتماعی ارتباط معناداری وجود دارد یا خیر. نتایج پژوهش نشان می دهد که با توجه به مطالعاتی که به شکل مروری به آن اشاره شد و نیز تجزیه و تحلیل داده های استخراج شده ی شاخص های مذکور از بانک جهانی و سالنامه تامین اجتماعی، میان شاخص امید به زندگی و نرخ باروری کل با پایداری مالی سازمان تامین اجتماعی رابطه ی معکوس و میان شاخص نسبت پشتیبانی با پایداری مالی تامین اجتماعی رابطه ای مستقیم وجود دارد.

Keywords:

مدیرت بحران , پایداری مالی تامین اجتماعی , روش تحلیلی_توصیفی , توسعه اقتصادی