بررسی جغرافیای تبارشناختی قورباغه پادراز جنگلی ایرانی (Rana pesudodalmatina)

دوزیستان زیستمندان ارزشمندی هستند که جمعیت آنها در سالهای اخیر به شدت کاهش یافته از این رو نیازمند شناخت دقیق تر از نظر تنوع زیستی بوده و م ستلزم اقدامات حفاظتی میبا شند. قورباغه پادراز جنگلی Rana pesudodalmatina، گونه ای از دوزی ستان بیدم متعلق به جنس Rana بوده و از جمله قورباغه های بومزاد انحصاری ایران است که در سراسر جنگلهای حاشیه شمال کشور زندگی میکند. هدف از این مطالعه بررسی جغرافیای تبارشناختی و تنوع ژنتیکی این گونه در محدودهی پراکنش آن است. بدین منظور تعدادی نمونه از شمال کشور ایران (منطقه هیرکانی) از استانهای واقع در جنوب دریای خزر شامل گل ستان، مازندران و گیلان جمع آوری گردید. نمونه های بد ست آمده با ا ستفاده از دو ژن میتوکندریایی، سیتوکروم b و ژن ریبوزومی۱۶S مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که افراد این گونه در دو کلاد شرق و غرب قرار گرفته و فاصله ژنتیکی چندانی از یکدیگر نداشتند. تنوع هاپلوتایپی بر اساس ژن ۱۶S و ژن سیتوکروم b به ترتیب ۰/۶ و ۰/۷ به دست آمد. نتایج شبکه هاپلوتایپی پارسیمونی ترسیم شده برای ژن سیتوکروم b نشان داد که یک هاپلوگروپ برای قورباغه پادراز جنگلی وجود داشته و هاپلوتایپ اجدادی در منطقه غربی پراکنش آن واقع شده است. این احتمال می رود که قورباغه پادراز جنگلی در طول نوسانات آب و هوایی دوره پلئیستوسن در زیستگاه های یخبندان جنوب دریای خزر پناه گرفته است، سپس بعد از مساعد شدن شرایط آب وهوایی در هلوسن به مناطق اطراف گسترش یافته است. با توجه به اینکه این گونه بومزاد انحصاری جنگلهای هیرکانی است، تنوع ژنتیکی اندک برای این گونه آن را با مخاطراتی روبرو خواهد کرد. به همین دلیل پیشنهاد میشود که از این گونه و زیستگاه آن (جنگلهای هیرکانی) حفاظت شود.

Keywords:

قورباغه پادراز جنگلی , بومزاد انحصاری , جغرافیای تبارشناختی , سیتوکروم b , ۱۶S ریبوزومی